Tháng 10.2020, UBND TPHCM đã ra “tối hậu thư” yêu cầu Dự án tổ hợp nhà ở - nhà ở xã hội Tân Bình bàn giao nhà cho người dân sau hơn 4 năm trễ hẹn. Ảnh: Hữu Huy
Tại TPHCM, nhu cầu nhà ở xã hội, căn hộ giá thấp cho người lao động, người có thu nhập thấp là rất lớn. Tuy nhiên, dù nhu cầu tăng theo từng năm, nhưng nguồn cung dự án và sản phẩm nhà ở xã hội, căn hộ bình dân (giá dưới 20 triệu đồng/m2) lại đang giảm mạnh bởi nhiều tác động…
Nhiều lần nộp đơn vẫn chưa có nhà để mua
Anh Lâm Sơn Vinh (sinh sống tại quận Bình Tân, TPHCM) cho biết, bản thân anh đang làm công nhân cho một công ty cơ khí. Với đồng lương của mình, anh tạm có thể lo cho cuộc sống của gia đình và trả tiền thuê trọ, nhưng giấc mơ về một căn nhà cho gia đình với anh Vinh vẫn còn xa vời. Qua tìm hiểu thông tin, anh Vinh được biết bản thân đủ điều kiện để đăng ký mua căn hộ nhà ở xã hội (NƠXH). Tuy nhiên, qua nhiều lần nộp đơn xin suất mua căn hộ NƠXH, đến nay, anh Vinh vẫn chưa nhận được thông tin phản hồi.
“Bản thân tôi đã nhiều lần nộp đơn xin suất hỗ trợ mua căn hộ NƠXH nhưng nhiều lần chưa có kết quả. Tôi luôn mong mỏi có được căn nhà để an cư, ổn định cuộc sống cho gia đình. Tuy nhiên, việc tìm nhà ở giá bình dân hay căn hộ NƠXH lại rất khó vì số lượng rất ít mà nhiều người có nhu cầu” - anh Vinh nói.
Theo Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA), vừa qua, thành phố đã hoàn thành phần thô 3 dự án NƠXH với quy mô 2.213 căn hộ. Hiện tại, có 5 dự án đang thi công xây dựng với quy mô 4.758 căn hộ, dự kiến hoàn thành trong năm 2020. Song, đây cũng chỉ là những dự án cũ kéo dài từ nhiều năm trước, còn trong năm 2020, thị trường bất động sản bị tác động nặng nề bởi đại dịch COVID-19 nên làm sụt giảm cả nguồn cung về nhà ở giá thấp, NƠXH.
Cụ thể như trong 9 tháng đầu năm 2020, Sở Xây dựng TPHCM đã xác nhận đủ điều kiện để huy động vốn sản phẩm nhà ở hình thành trong tương lai của 20 dự án, tuy nhiên trong đó cũng chỉ có 163 căn nhà thuộc phân khúc căn hộ bình dân (giá dưới 20 triệu đồng/m2), chiếm tỉ lệ 2,5%, giảm đến 98,5% so với cùng kỳ năm 2019.
Theo ghi nhận của phóng viên trong năm 2020, căn hộ hạng C (giá thấp) vẫn tiếp tục khan hiếm, thậm chí không có. Nhu cầu nhà ở của người dân đối với phân khúc nhà ở từ 25 triệu đồng/m2 trở lên hiện chỉ chiếm 20%-30%. Còn nhu cầu về phân khúc nhà ở bình dân chiếm đến 70%-80% thị trường nhưng thiếu nguồn cung trầm trọng.
Theo dự báo, từ nay đến năm 2030, nhu cầu NƠXH ngày càng gia tăng, trung bình mỗi năm cần 1,7 triệu mét vuông, chiếm tỉ trọng 21% tổng số nhu cầu nhà ở. Với nhu cầu mua nhà giá thấp, NƠXH ngày càng tăng, HoREA nhận định đang dẫn đến việc lệch pha cung - cầu.
Tìm cách gỡ khó để phát triển mạnh nhà bình dân giá rẻ
Theo những người chuyên ngành về bất động sản, các quỹ đất mà TPHCM dành cho NƠXH cũng đang rất hiếm và rất khó tìm được nhà đầu tư sẵn sàng bỏ ra một số lượng vốn lớn để làm hạ tầng xã hội, hạ tầng giao thông đồng bộ.
Tại các khu vực gần trung tâm thành phố, giá đất rất cao nên các chủ đầu tư không có khả năng phát triển nhà ở giá rẻ, bình dân mà phải đi ra xa trung tâm. Còn khu vực xa trung tâm thường thiếu nhiều điều kiện về kết nối giao thông với các khu vực khác, chất lượng hạ tầng xã hội và dịch vụ thấp nên kém thu hút cư dân. Bên cạnh đó, ở một số nơi, giá NƠXH lại không chênh lệch quá xa so với nhà thương mại, điều này làm cho đối tượng có thu nhập thấp khó tiếp cận nhà ở xã hội.
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM - cho rằng, TPHCM và các bộ, ngành cần xem xét các đề xuất để ban hành tiêu chí đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư dự án NƠXH đã có quỹ đất sạch do Nhà nước quản lý. Đối với vấn đề nguồn vốn ngân sách Nhà nước hỗ trợ tín dụng để người mua trả góp NƠXH có thể được tiếp cận nguồn tín dụng với lãi suất hợp lý nhất.
Trong khi đó, ông Lê Hữu Nghĩa - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lê Thành - cho rằng, sự thiếu hụt các dự án nhà giá rẻ, NƠXH một phần do lợi nhuận bị khống chế, yêu cầu lãi khung trong 10%-15%. Ngoài ra, thủ tục làm NƠXH giống như các thủ tục đối với nhà ở thương mại nên nhà đầu tư không mặn mà. Nếu nhà nước cởi trói và hỗ trợ được nhiều chính sách tốt hơn thì sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư, như vậy người có thu nhập thấp mới có thể tiếp cận được.
Để tháo gỡ khó khăn cho NƠXH, vừa qua, UBND TPHCM đã giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho phát triển NƠXH. Đồng thời, UBND TPHCM chỉ đạo Sở Xây dựng tham mưu giải quyết, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đang tồn tại đối với các dự án NƠXH, các dự án phân khúc bình dân, giá thấp đang gặp khó khăn.
Sở Xây dựng TPHCM cũng đã trình UBND TP đề án “Xây dựng chương trình nhà ở giai đoạn 2021-2030”. Trong đó, đã đưa ra nhiều giải pháp để phát triển nhà ở. Theo đề án, thành phố sẽ triển khai các chính sách khuyến khích làm các dự án nhà giá rẻ để giải quyết nhu cầu nhà ở khá lớn của đối tượng có thu nhập thấp, công nhân, nhất là các hộ gia đình sống trên và ven kênh rạch cần di dời. Ngoài ra, rà soát các nguồn lực hiện có gồm đất đai, tài nguyên và hạ tầng để khai thác hiệu quả đất, ưu đãi thêm cho các doanh nghiệp có nhu cầu phát triển dự án NƠXH.