Gói hỗ trợ lãi suất 2% còn vướng ở đâu?

Đây là thông tin được lãnh đạo NHNN chia sẻ tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc phổ biến, giải pháp, tháo gỡ, khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất, do NHNN tổ chức ngày 26/8, tại Hà Nội.

Đã hỗ trợ lãi suất 13,5 tỷ đồng

Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 31/2022/NĐ-CP, NHNN đã ban hành Thông tư 03/2022/TT-NHNN ngày 20/5/2022 hướng dẫn NHTM hỗ trợ lãi suất theo Nghị định. Để thông tin rộng rãi về chính sách hỗ trợ lãi suất, ngay sau khi ban hành Nghị định 31 và Thông tư 03, NHNN đã tổ chức Hội nghị toàn ngành ngày 27/5/2022 và phối hợp Văn phòng Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc ngày 6/7/2022 do Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, lãnh đạo NHNN và một số Bộ, ngành đồng chủ trì. 

Tại các Hội nghị, NHNN, các Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính đã phổ biến và giải đáp các vướng mắc liên quan đến chính sách để thống nhất cách hiểu, đảm bảo chính sách được triển khai một cách đồng bộ, đồng thuận trong toàn quốc.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định: Qua 3 tháng triển khai, các NHTM đã vào cuộc rất tích cực. Cụ thể, khẩn trương ban hành quy định nội bộ; tổ chức tập huấn toàn hệ thống tới từng chi nhánh, phòng giao dịch; rà soát đối tượng thuộc các ngành, lĩnh vực được HTLS; chủ động thông tin, tuyên truyền, đặc biệt một số NHTM còn phối hợp với chính quyền địa phương để truyền tải về chương trình HTLS tới các đối tượng thụ hưởng chính sách.

Tuy nhiên, do độ trễ của chính sách nên bước đầu kết quả triển khai chưa được nhiều. Theo báo cáo nhanh từ các NHTM, doanh số cho vay được HTLS đạt gần 4.407 tỷ đồng đối với gần 550 khách hàng, dư nợ được HTLS đạt khoảng 4.300 tỷ đồng; dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng đến cuối tháng 8/2022 khoảng 13,5 tỷ đồng.

Dưới góc độ NHTM, ông Nguyễn Trần Mạnh Trung, Phó Tổng giám đốc VietinBank cho hay: nhiều khách hàng đăng ký hoạt động kinh doanh đa ngành nghề. Do đó, việc bóc tách xác định chi phí vốn vay rất khó khăn. Đồng thời, điều kiện trong Nghị định 31 là "phục hồi", khoản 4 Điều 3, không có hướng dẫn cụ thể, đánh giá khả năng phục hồi như thế nào, dẫn đến mỗi ngân hàng áp dụng một điều kiện khác nhau.

"Việc đưa ra các tiêu chí không thống nhất có thể dẫn đến có thể khó việc khó thanh toán khoản hỗ trợ lãi suất", ông Trung chia sẻ.

Ông Nguyễn Việt Cường - Phó Tổng Giám đốc Vietcombank nêu khó khăn trong việc xác định khách hàng có khả năng phục hồi, trong quá trình kinh doanh sẽ có suy giảm và có phục hồi.

Đồng thời, với hỗ trợ lãi suất dành cho mua nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp, theo danh mục Bộ Xây dựng đã công bố thì tổng dư nợ cho vay ước khoảng 3.000 -5.000 tỷ đồng vẫn còn khá nhỏ.

Lãnh đạo Vietcombank kiến nghị NHNN có hướng dẫn cụ thể hơn về tiêu chí khách hàng có khả năng phục hồi, phạm vi khách hàng hỗ trợ lãi suất, bổ sung với khách hàng không có đăng ký kinh doanh. 

Còn bà Phạm Thị Trung Hà, Phó Tổng giám đốc MB, cho biết ngân hàng đã khẩn trương ban hành quy định nội bộ, tổ chức tập huấn toàn hệ thống tới từng chi nhánh, phòng giao dịch. Tuy nhiên, đến nay mới nhận được duy nhất 1 đề nghị từ phía khách hàng với tổng dư nợ 400 tỷ đồng, tương đương mức hỗ trợ lãi suất khoảng 2,5 tỷ đồng. 

Ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank cho hay, ngân hàng đã phân loại khách hàng thuộc các nhóm ngành được hỗ trợ lãi suất để chuyển về từng chi nhánh. Theo đó, TPBank đã tiếp cận 500 khách hàng nhưng số lượng khách hàng có đề nghị hỗ trợ khá thấp. Ngân hàng đang xem xét giải ngân cho gần 30 khách hàng, đã hỗ trợ 2 khách hàng và từ chối 6 khách hàng.

Khẩn trương gỡ vướng trong xác định đối tượng

Sau khi tổng hợp, đại diện NHNN cho rằng, khi triển khai trong thực tiễn cho thấy các NHTM gặp khó khăn trong xác định đối tượng được HTLS.

Trong một số trường hợp khách hàng hoạt động sản xuất, kinh doanh đa ngành; hiện nay nhiều hộ gia đình sản xuất kinh doanh vay vốn tại các NHTM nhưng không có đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ. Do đó, vẫn cần các bộ, ngành tiếp tục có giải đáp, hướng dẫn cụ thể hơn.

Vẫn còn tâm lý e ngại của các NHTM khi triển khai thực hiện do một số chương trình HTLS (gồm chương trình HTLS năm 2009 và một số chương trình HTLS từ ngân sách nhà nước) vẫn chưa được quyết toán số tiền đã HTLS cho khách hàng.

Chương trình có nguồn tiền hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước nên các NHTM cần thận trọng, bảo đảm dòng tiền hỗ trợ được đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu, an toàn và hiệu quả, nên các NHTM mất nhiều thời gian chuẩn bị, xây dựng hệ thống tự động để theo dõi, hạch toán, quản lý dữ liệu báo cáo nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu trong công tác thanh, quyết toán, kiểm toán khi tham gia Chương trình được hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước.

Một số chi nhánh NHTM đã chủ động liên hệ, hướng dẫn khách hàng làm thủ tục, hồ sơ hỗ trợ, song bản thân khách hàng (nhất là các doanh nghiệp) cũng có tâm lý e ngại trong trường hợp sơ suất khi tham gia chương trình HTLS từ ngân sách Nhà nước, phải tuân thủ các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Về phía NHNN, ngày 16/8, Thống đốc NHNN đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-NHNN về việc triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất 2% từ nguồn ngân sách nhà nước 40.000 tỷ đồng theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư 03/2022/TT-NHNN của NHNN.

Ngày 24/8, NHNN đã tổ chức cuộc họp với các NHTM và NHNN chi nhánh một số tỉnh, thành phố để nắm bắt tình hình, tiếp tục trao đổi, rà soát, chấn chỉnh và giải đáp kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc thuộc thẩm quyền của NHNN. Đồng thời, ngành ngân hàng tiếp tục xác định chương trình HTLS là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng của ngành được Quốc hội và Chính phủ giao do đó sẽ quyết tâm thực hiện với tinh thần trách nhiệm cao nhất.

NHNN sẽ tiếp tục cùng với các bộ, ngành sẽ tiếp tục giải đáp các vướng mắc về đối tượng, điều kiện thụ hưởng đã được quy định tại Nghị quyết 43, Nghị quyết 11 và cụ thể tại Nghị định 31 nhằm tạo sự thống nhất và tạo điều kiện cho NHTM và DN, hợp tác xã, hộ kinh doanh được thụ hưởng chính sách.

Theo lãnh đạo NHNN, Chương trình HTLS 2%/năm từ nguồn NSNN là chương trình có quy mô lớn nhất từ trước tới nay triển khai thông qua hệ thống NHTM, do đó, tâm lý của các NHTM và khách hàng khi tham gia chương trình đều rất thận trọng, chặt chẽ để đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật. 

Thời gian tới, NHNN tiếp tục chỉ đạo các NHTM tích cực triển khai trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật; Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong triển khai chương trình nhằm đảm bảo đúng đối tượng, đúng mục tiêu, minh bạch và hiệu quả; Đẩy mạnh truyền thông giúp người dân, DN hiểu hơn về chính sách và nâng cao khả năng tiếp cận Chương trình hỗ trợ này.

Chương trình hỗ trợ lãi suất 2% từ nguồn ngân sách Nhà nước 40.000 tỷ đồng được Chính phủ hết sức quan tâm.

Mới đây, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã họp với lãnh đạo ngân hàng và nhấn mạnh tinh thần là phải nhìn thẳng vào thực tiễn để linh hoạt giải quyết bài toán đặt ra từ thực tiễn. Lãnh đạo Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước sớm thành lập một số đoàn công tác (có sự tham gia của các bộ ngành liên quan) để tiến hành khảo sát tình hình triển khai thực hiện của các ngân hàng thương mại, nắm bắt các vấn đề đặt ra trong thực tiễn để kịp thời có các biện pháp xử lý các khó khăn, vướng mắc của cơ sở.

Bên cạnh đó, NHNN cần tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan, đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền để triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất cho DN, hợp tác xã, hộ kinh doanh kịp thời, hiệu quả, theo đúng đúng quy định.