"Không lĩnh vực nào lợi nhuận cao như thu hồi đất để làm các khu đô thị"

Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam vừa tổ chức Hội nghị trực tuyến phản biện xã hội đối với Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nhằm góp phần hoàn thiện dự luật trước khi trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp lần thứ 4.

Góp ý về vấn đề thu hồi đất của người để thực hiện các khu đô thị, khu dân cư, nhà ở thương mại, bà Trịnh Thị Thanh Bình, thành viên Hội đồng tư vấn Dân chủ - pháp luật Uỷ ban MTTQ tỉnh Bến Tre nhận định, việc thực hiện thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội trong đó có thu hồi đất để thực hiện khu đô thị được ghi trong Luật Đất đai năm 2013 đã mở ra việc phát triển đô thị. Tuy nhiên trong thực tế tình trạng thu hồi đất để thực hiện các dự án này rất phức tạp.

Bà Bình nêu thực tế, ở những vùng người dân đã ổn định rồi nhưng lại “vẽ” ra một dự án đô thị là bị giải tỏa đền bù, nhà cửa của người dân phải di dời gây lãng phí nguồn lực xã hội, nguồn lực về tài nguyên môi trường. Hay như việc thu hồi đất đất nông nghiệp để thực hiện các dự án đô thị gây nguy cơ mất an ninh lương thực và nhiều vấn đề khác.

“Không lĩnh vực nào lợi nhuận cao như thu hồi đất để làm các khu đô thị. Không lĩnh vực nào người dân chịu bất công khi bị thu hồi đất để làm các khu đô thị, khu dân cư theo dự án của doanh nghiệp”, bà Bình nhận định. 

Nhằm góp phần khắc phục thực trạng trên, bà Bình kiến nghị việc thu hồi đất để thực hiện các khu đô thị, khu dân cư, nhà ở thương mại trong dự thảo Luật cần cụ thể hơn nữa theo đúng tinh thần Nghị quyết 18/NQ-TW. Đặc biệt phải rõ tiêu chí, nguyên tắc và theo đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, theo thẩm quyền quản lý đất đai.

Tại hội nghị, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam Lê Tiến Châu cho biết, số vụ việc phức tạp, những điểm nóng về khiếu kiện, tố cáo, ảnh hưởng đến an ninh trật tự, an toàn xã hội đều là những vụ việc đất đai mà cụ thể là vấn đề bồi thường quyền sử dụng đất khi nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Về các dự án thuộc diện thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng: Dự thảo Luật Đất đai quy định các dự án bao gồm cả dự án khu đô thị, khu nhà ở thương mại (đây cũng là nội dung xin ý kiến Chính phủ theo 2 Phương án).

Thực tiễn cho thấy rằng, đa số các dự án loại này, nếu không áp dụng hình thức nhà nước thu hồi đất thì rất khó triển khai trên thực tế vì thông thường, giá trị đất khi định giá để nhà nước thu hồi thì sẽ thấp hơn giá trị đất sau khi nhà đầu tư đầu tư cơ sở hạ tầng, và các công trình phúc lợi theo quy định.

Tuy nhiên, nếu áp dụng tràn lan, không có tiêu chí cụ thể, bồi thường không thỏa đáng thì sẽ là điểm nóng về khiếu kiện, về tình hình an ninh trật tự và quan trọng hơn là quyền lợi của nhân dân không đảm bảo.

Ông Đỗ Văn Chiến, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam cũng nêu thực trạng nếu để doanh nghiệp và người dân tự thỏa thuận giá đền bù đất cũng đã nảy sinh nhiều bất cập, méo mó trong chính sách đất đai.

Theo ông Chiến, có nhiều dự án, chủ đầu tư nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp trước khi dự án được phê duyệt. Ngoài ra, việc chênh lệch giá bán đất đô thị với tiền đền bù đất nông nghiệp rất nhiều lần gây bức xúc trong nhân dân…

Để giải quyết những bất cập trên, ông Đỗ Văn Chiến nêu phương án góp vốn bằng quyền sử dụng đất để làm dự án xây nhà ở thương mại, khu đô thị. Và khi các đơn vị liên quan đã thoả thuận chuyển nhượng được trên 90% diện tích của dự án thì nhà nước có chế tài cụ thể với số còn lại.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, các ý kiến đóng góp tại hội nghị sẽ được cơ quan soạn thảo nghiên cứu, tiếp thu nghiêm túc. Đặc biệt là những nội dung liên quan đến việc thể chế mục tiêu chính sách, giải pháp và điều kiện thực hiện chính sách liên quan đến lĩnh vực đất đai; chế định những nội dung quan trọng liên quan đến vấn đề tài chính và định giá đất đai, về thu hồi đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư nhằm đảm bảo mọi quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất và quyền của người bị thu hồi đất sẽ được đảm bảo công bằng, chia sẻ lợi ích.