"Thùng, không phải xô"
Chủ ngân hàng Nathan Rothschild, một trong những người giàu nhất sống vào thế kỷ 18, được cho là đã kiếm được bộn tiền sau khi Napoléon bại trận trong trận chiến ở Waterloo. Con trai ông là Nam tước Rothschild đệ nhất được cho là người đã nói: "Thời điểm để mua là khi có máu nhỏ trên đường phố, ngay cả khi đó là máu của chính bạn."
Tuy chưa thể xác nhận người đưa ra lời khuyên đó có phải ông hay không, bài học là có thật. Khi hỗn loạn xảy ra, "máu chảy đầy đường" thường là máu của chính bạn cũng đang phải nhỏ xuống. Nhưng thay vì bán và cắt lỗ, các nhà đầu tư giỏi nhất nhìn sự sụp đổ của thị trường ở một góc độ khác. Với họ, đó là cơ hội để mua cổ phiếu.
Tỷ phú, nhà đầu tư, doanh nhân nổi tiếng Warren Buffett đã nói: "Cơ hội không đến thường xuyên. Khi cơn mưa vàng từ trên trời rơi xuống, hãy lấy cái thùng để hứng chứ đừng dùng cái xô".
Thị trường chứng khoán thường đi lên nhiều hơn là đi xuống. Nhưng khi giảm, xu hướng này hầu như luôn xảy ra nhanh chóng và bất ngờ. Những nhà đầu tư có hành động kể cả khi cổ phiếu của họ giảm mạnh trong sự sụp đổ của thị trường sẽ gặt hái được những phần thưởng dài hạn khi nó phục hồi.
Doanh nghiệp là doanh nghiệp, cổ phiếu là cổ phiếu
Amazon.com đã giúp Jeff Bezos trở thành một trong những người giàu nhất hành tinh và giúp vô số những người khác trở nên giàu có. Nhưng nhiều người không nhận ra rằng giá cổ phiếu của Amazon thực chất đã giảm gần 95% trong sự kiện bong bóng dot-com. Dưới đây là những gì Bezos nói về trải nghiệm đó và cách ông đã xử lý để tránh khủng hoảng tinh thần:
"Cổ phiếu không phải là công ty. Và công ty không phải là cổ phiếu. Vì vậy, khi tôi chứng kiến cổ phiếu giảm từ 113 USD xuống còn 6 USD, tôi cũng đang xem tất cả các chỉ số kinh doanh nội bộ của chúng tôi: số lượng khách hàng, lợi nhuận, doanh thu,... mọi thứ về công việc kinh doanh đều trở nên tốt hơn. Và do đó, trong khi giá cổ phiếu đi sai hướng, mọi thứ bên trong công ty vẫn đi đúng hướng."
Bạn không cần phải trở thành tỷ phú để kiếm lời từ lời khuyên này. Hãy tập trung vào hiệu quả kinh doanh chứ không phải giá cổ phiếu, việc tránh bán cổ phiếu sẽ dễ dàng hơn nhiều. Nó cũng có thể giúp bạn tìm cơ hội mua lớn khi thị trường sụp đổ.
Bong bóng thị trường là có thật, nhưng sự sợ hãi khiến nó tồi tệ hơn
"Bong bóng thị trường chứng khoán không phải tự nhiên mà xảy ra. Chúng xảy ra bởi những lý do nhất định trên thực tế, nhưng thực tế này lại như bị bóp méo bởi một quan niệm sai lầm." - George Soros nói.
Sự thật trong những lời nói của Soros đã được thể hiện rõ ràng trong những sự cố xung quanh bong bóng dot-com và nhà đất. Quả thật, có những lý do bất khả kháng khiến nhiều cổ phiếu giảm mạnh một cách nhanh chóng, nhưng nhiều công ty vững chắc cũng phải chịu đòn khi các nhà đầu tư sợ hãi và bán đi tất cả những gì họ sở hữu.
Ông Soros nắm trong tay giá trị tài sản ròng hơn 8 tỷ USD. Ông có lẽ được biết đến nhiều nhất với việc nắm giữ vị thế bán khống đồng bảng Anh từ nhiều thập kỷ trước, thu về lợi nhuận 1 tỷ USD. Trong những năm gần đây, vị tỷ phú 88 tuổi này đã tập trung vào các hoạt động từ thiện của mình, nhưng quỹ đầu cơ của ông vẫn tiếp tục sở hữu hơn 6 tỷ USD trong hàng trăm cổ phiếu khác nhau ở Mỹ.
"Lưu tâm cũng được, nhưng đừng nghĩ bạn có thể dự đoán trước được về một cú lao dốc"
"Tôi quan tâm về tình hình của thị trường. Nhưng tôi cũng đã nói rõ trong một cuộc họp rằng hầu như không thể dự đoán được thị trường sẽ biến động như thế nào trong thời gian ngắn hạn. Có quá nhiều biến số," Carl Icahn chia sẻ.
Carl Icahn đã trở thành "Sói già phố Wall" với khối tài sản khoảng 24 tỷ USD, đã thành công suốt nhiều thập kỷ với tư cách là một nhà đầu tư năng động. Ông đã thảo luận với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và nhà đầu tư về thị trường chứng khoán. Và Icahn đã thừa nhận rằng ông đã nhiều lần lo lắng thị trường sẽ chuẩn bị sụp đổ.
Tuy vậy, bản thân ông cũng đã nói rằng rất ít người có khả năng dự đoán được cú lao dốc tiếp theo. Nếu một tỷ phú giàu như Icahn còn không thể dự đoán được sự sụp đổ của thị trường, bạn có nên tin khi ai đó nói rằng mình có thể làm được không?
Đầu tư không hề đơn giản
"Bạn muốn tham lam khi người khác sợ hãi. Bạn muốn sợ hãi khi người khác tham lam. Nó đơn giản mà." - Warren Buffett.
Warren Buffett đã đưa ra câu nói nổi tiếng này trong cuộc phỏng vấn với Charlie Rose trên PBS vào ngày 1/10/2008. Vào thời điểm đó, S&P 500 đã giảm 26% trong cả năm. Rất nhiều người sợ hãi, và với việc cổ phiếu giảm tới 26%, có rất nhiều cơ hội để "tham lam" khi những người khác sợ hãi.
Đây là kết quả: Thị trường giảm thêm 42% trước khi chạm đáy vào tháng 3/2009, giảm gần 60% so với mức đỉnh tháng 10/2007.
Khi nhìn lại chuyện đó, bất cứ lúc nào trong khoảng thời gian từ tháng 10/2008 đến tháng 10/2010 sẽ là thời điểm tuyệt vời để mua cổ phiếu. Nhưng trong khoảng thời gian hai năm đó, khi nền kinh tế toàn cầu chững lại và thị trường chứng khoán dường như có thể không bao giờ phục hồi, thì ý tưởng "đơn giản" của Buffett lại không dễ thực hiện.
Vậy bài học ở đây là gì? Tâm lý của bạn sẽ đóng một vai trò lớn trong khả năng bạn, để xem liệu bạn có thể vượt qua thời kỳ suy thoái và hành động khi thị trường sụp đổ hay không.
Suy nghĩ dài hạn, sẵn sàng hành động khi có cơ hội
Sự sụp đổ của thị trường là một thực tế của việc đầu tư vào cổ phiếu và ngay cả các tỷ phú cũng không thể dự đoán được khi nào điều tiếp theo sẽ xảy ra. Thay vì cố gắng dự đoán và tránh cú lao dốc tiếp theo, các nhà đầu tư thành công sử dụng xu hướng này như cơ hội mua cố phiếu, tập trung vào việc tìm kiếm những doanh nghiệp lớn đã bị thị trường đánh bại.
Bạn có thể không giàu có như một tỷ phú, nhưng bạn vẫn có thể đầu tư như một tỷ phú. Những điều bạn có thể làm là: Tập trung vào công việc kinh doanh, không phải cổ phiếu; coi sự sụp đổ của thị trường là cơ hội mua chứ không phải thời điểm để bán; thừa nhận rằng điều đó nghe có vẻ đơn giản, nhưng nó không nhất thiết là dễ thực hiện được khi có cảm giác như thế giới đang sụp đổ.