Sau 2 năm xảy ra đại dịch, sức khỏe cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã bị bào mòn. Kết quả sơ bộ cuộc tổng điều tra kinh tế năm 2021 do Tổng cục Thống kê thực hiện cho thấy, tốc độ tăng trưởng số lượng doanh nghiệp trong năm đầu tiên xảy ra đại dịch (năm 2020) chỉ đạt 2,3%, là mức tăng thấp nhất trong giai đoạn 2016-2020.
Sang năm 2021, tình hình cũng không khả quan hơn. Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, năm 2021 số lượng doanh nghiệp thành lập mới thấp hơn doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động, phá sản. Cụ thể, cả nước có 116.839 doanh nghiệp khai sinh nhưng có tới 119.828 doanh nghiệp tạm dừng hoạt động, giải thể.
Tuy nhiên, điểm tích cực là trong khó khăn, nhà đầu tư luôn tìm thấy những cơ hội kinh doanh mới, thể hiện ở số doanh nghiệp quay lại hoạt động ở mức cao.
Theo TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Công ty Tư vấn về quản lý kinh tế (Economica Việt Nam), đại dịch Covid-19 là cuộc “thanh lọc” lịch sử đối với khu vực doanh nghiệp. Các doanh nghiệp muốn tồn tại phải thay đổi để thích ứng xu hướng mới của thị trường, ứng dụng công nghệ mới và đặc biệt là yêu cầu nâng cao năng suất lao động - điểm nghẽn lớn trong sự phát triển của doanh nghiệp Việt Nam.
Đây là khía cạnh tích cực của dịch Covid-19, bởi nó đẩy nhanh hơn quá trình cấu trúc lại, nâng cao năng suất lao động, chuyển hướng sang những mặt hàng có giá trị gia tăng cao. Đã có hàng chục nghìn doanh nghiệp đóng cửa trong đại dịch nhưng các nhà đầu tư đang có nhiều cơ hội mới để tái tạo lại doanh nghiệp của mình.
“Doanh nghiệp Việt Nam mạnh mẽ hơn tôi nghĩ. Tháng đầu tiên của năm 2022 có gần 13 nghìn doanh nghiệp mới thành lập, gần 20 nghìn doanh nghiệp khác quay lại thị trường. Tinh thần kinh doanh vẫn hừng hực ngay cả khi cả nền kinh tế vừa trải qua những ngày tháng có thể đen tối nhất.
Tôi không cảm nhận được sự hừng hực đó khi sang Sri Lanka, Myanmar và một số nước xung quanh. Ở Việt Nam, doanh nghiệp đóng cửa không đồng nghĩa với sự lụi bại và thất nghiệp kéo dài vì cơ hội để làm lại rất lớn. Đây là đặc điểm của các nền kinh tế đang phát triển, có sự năng động cao”, TS Lê Duy Bình nhấn mạnh.
Mới đây, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của Chính phủ đã đề ra nhiều giải pháp đồng bộ, lan tỏa đến doanh nghiệp thuộc lĩnh vực chịu tác động nặng nề nhất như du lịch, dịch vụ lưu trú, ăn uống, hàng không, giáo dục-đào tạo, cho vay cải tạo chung cư cũ, xây dựng nhà ở xã hội,...
Theo đó, các nhóm giải pháp được triển khai thực hiện ngay từ đầu năm 2022 hướng đến hỗ trợ tăng tính thanh khoản cho doanh nghiệp thông qua việc tiếp tục chính sách giãn, hoãn thời gian nộp thuế cho doanh nghiệp; giảm thuế, phí và các khoản phải nộp; cắt giảm chi phí.
Đồng thời, thực hiện chính sách cấp bù lãi suất cho doanh nghiệp trong những ngành nghề bị tác động mạnh bởi dịch Covid-19 và những nhóm ngành trọng tâm ưu tiên phát triển để tạo đà phục hồi cho kinh tế. Giải pháp trọng tâm khác là hỗ trợ cấu trúc lại doanh nghiệp, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong doanh nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững...