Được đón nhận nồng nhiệt
Không cần bánh Trung thu, đèn lồng hay socola, Halloween mang đến một không khí hoàn toàn khác biệt với những trang phục đầy ghê rợn, những màn hóa trang phong phú vào các nhân vật ma quỷ, có tính chất kinh dị. Nhiều năm trở lại đây, Halloween trở thành một dịp để kết nối, vui chơi của các bạn trẻ ở nhiều nơi.
Tại phố Hàng Mã (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), những bộ đồ hóa trang cùng các món đồ chơi, phụ kiện phục vụ cho ngày lễ Halloween đang được bày bán khắp nơi trước thềm ngày lễ (vào 31/10/2020). Trao đổi với PV, một người bán hàng tại đây cho biết, năm nay Trung thu và Halloween khá gần nhau nên các cửa hàng đều đặt số lượng lớn trang phục, đồ chơi để phục vụ khách hàng: “Chúng tôi bày bán những mặt hàng này từ đầu tháng 10, như vậy mới thu hút được người mua”, người bán hàng nói.
Cũng theo người chủ tại gian hàng, những món hàng này thường được các bạn trẻ mua với số lượng lớn để tổ chức các sự kiện, hoạt động xung quanh lễ hội Halloween.
Đích thân tìm hiểu, PV đã có cơ hội được “mục sở thị” quá trình chuẩn bị sự kiện Halloween của các bạn sinh viên khoa Quan hệ quốc tế, học viện Báo chí & Tuyên truyền (Hà Nội). Cha sẻ với PV, trưởng Ban tổ chức sự kiện Halloween 2020 của trường này - bạn Trần Phương Khanh - cho biết, chương trình được tổ chức vào cuối tháng 10 hàng năm và là sự kiện thường niên do khoa Quan hệ quốc tế thành lập, đến nay đã được 16 năm.
Trần Phương Khanh, trưởng Ban tổ chức Halloween 2020.
Phương Khanh tự hào chia sẻ: “Những nhân sự để tạo nên chương trình này đều là các bạn sinh viên đang theo học tại khoa Quan hệ quốc tế. Đây chính là điểm đặc biệt khiến cho sự kiện của chúng em khác với những sự kiện khác tại trường Báo”.
Để làm nên sự mới mẻ cho từng năm, mặc dù vẫn là lễ hội Halloween nhưng qua sự biến hóa tài tình của các bạn sinh viên, mỗi năm Halloween đều mang một ý nghĩa khác nhau. “Chúng em thay đổi chủ đề chương trình theo từng năm. Làm sao cho chương trình vẫn trong khuôn khổ Halloween nhưng lại luôn mới mẻ và gây hứng thú cho các bạn sinh viên”, Phương Khanh nói.
Với Phương Khanh và các thành viên trong ban tổ chức, Halloween hàng năm không đơn giản chỉ là một sự kiện, một sân chơi mà còn là nơi gắn kết tình cảm, tinh thần đoàn kết của các sinh viên trong khoa. Là một trưởng ban tổ chức, Phương Khanh cho rằng sự kiện này sẽ đem lại cho các bạn sinh viên nhiều kiến thức, nhiều kinh nghiệm về chuyên môn, giúp ích cho các bạn trong tương lai.
Cũng chia sẻ với chúng tôi, cô Phạm Lê Dạ Hương - giảng viên khoa Quan hệ quốc tế, Học viện Báo chí & Tuyên truyền – bày tỏ: “Khi nhìn thấy sự trưởng thành của các sinh viên qua từng mùa Halloween, tôi cảm thấy rất tự hào. Sự kiện này không chỉ là nơi khơi dậy sự sáng tạo, mà còn giúp các bạn sinh viên gắn bó, giao lưu, giúp chương trình trở thành đặc sản của trường Báo”.
Tiếp nhận nhưng cần chọn lọc, tiết chế
Sự du nhập nhanh chóng của những lễ hội nước ngoài nói chung và của lễ hội Halloween nói riêng cho thấy tốc độ phát triển, tiếp nhận văn hóa ngoại lai tại Việt Nam đang diễn ra rất nhanh.
Chia sẻ với PV tạp chí Người Đưa Tin Pháp luật, chuyên gia Văn hóa Nguyễn Quý Đức cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa như hiện nay, sự giao lưu quốc tế và hội nhập, tiếp biến nhiều nền văn hóa của các dân tộc khác nhau trên thế giới là điều tất yếu. “Đôi khi đó còn là điều không thể cưỡng lại được”, ông Đức nhấn mạnh.
Không chỉ riêng lễ hội Halloween mà các lễ hội khác được du nhập vào Việt Nam đã đem lại nhiều mặt tích cực. Cụ thể, những lễ hội đó khiến đời sống tinh thần của người Việt Nam phát triển hơn.
Cũng theo ông Đức, từ những lễ hội có sự độc đáo, mới mẻ trong sáng tạo, người Việt sẽ được tiếp nhận, hưởng thụ các giá trị văn hóa từ nhiều dân tộc khác nhau trên thế giới. Có những lễ hội như vậy, người Việt sẽ hình thành sự hiểu biết và chia sẻ về những giá trị văn hóa khác nhau. Từ đó tiếp nhận và tôn trọng các tài sản văn hóa của tất cả quốc gia trên thế giới.
Các thành viên trong ban tổ chức tự làm các sản phẩm phục vụ cho sự kiện.
Điều đặc biệt của vấn đề này, vị chuyên gia nhấn mạnh, là khi xuất hiện nhiều nền văn hóa khác nhau, dân tộc ta sẽ có cảm hứng để sáng tạo ra những giá trị văn hóa mới. Tuy nhiên, nếu sự tiếp nhận ấy không có chọn lọc, tiết chế hay xảy ra ồ ạt sẽ làm phai nhạt văn hóa của dân tộc. “Tôi vẫn thấy một bộ phận những người trẻ, thường chỉ chạy theo những thứ gọi là mốt mà quên đi những di sản, giá trị văn hóa của dân tộc mình”, ông Đức nhận định.
Một hệ lụy rõ ràng của việc chọn lọc “không tỉnh táo” là lệ thuộc năng lực sáng tạo của dân tộc mình vào văn hóa của dân tộc khác. Theo ông Đức, vấn đề này vẫn đang là một vấn đề nhức nhối trong xã hội Việt Nam, bởi: “Nó hiện hữu không chỉ ở các lễ hội mà còn qua ngôn ngữ, giao tiếp và lối sống của mọi người”.
Chia sẻ thêm với PV, ông Nguyễn Quý Đức cho rằng, trong tương lai, nếu Halloween có những sự thay đổi phù hợp với lối sống của người dân Việt Nam thì rất có thể sẽ trở thành lễ hội mang đậm tính truyền thống.
“Những sự tiếp nhận đó, không chỉ dừng lại ở nuôi dưỡng nguyên bản mà còn được tích hợp với những nội sinh bên trong, trong một thời gian dài thì tất yếu những lễ hội đó sẽ trở thành truyền thống của dân tộc Việt Nam”, ông Đức khẳng định.
Lễ hội Halloween bắt nguồn từ ngày lễ “The Celtic Festival of Samhain” của dân tộc Celts sống cách đây khoảng 2.000 năm ở phần đất nay thuộc lãnh thổ nước Anh và phía Bắc nước Pháp.
Vào đêm ngày 31/10, buổi lễ “The Celtic Festival of Samhain” được người Celts tổ chức để tưởng nhớ và vinh danh Thánh Samhain, vị chúa tể cai quản những linh hồn người chết. Họ tin rằng Thánh Samhain cho phép các linh hồn được trở về dương thế thăm gia đình và ăn tết vào đêm 31/10 này.
Giờ đây, các ngày lễ trong lễ hội Halloween không còn mang ý nghĩa tôn giáo mà mọi người đều coi đó là một lễ hội vui chơi với những quả táo, mèo đen với những hình hóa trang “con ma”, “bộ xương”… của Ngày lễ các Thánh và Ngày lễ các linh hồn.