Đây là ý kiến được trao đổi tại Toạ đàm đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Viện Kinh tế Việt Nam tổ chức ngày 27/9 tại Hà Nội.
Đội ngũ DN tăng trưởng mạnh về số lượng
Theo ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI, tính đến 31/12/2021, Việt Nam đã có gần 860.000 DN đang hoạt động, khoảng 15,3 nghìn hợp tác xã phi nông nghiệp và khoảng 5,1 triệu hộ kinh doanh (trong đó khoảng 1,6 triệu hộ có mã số thuế). Đội ngũ doanh nhân Việt Nam đã lên đến hàng triệu người.
"Việt Nam đã có 6 doanh nhân lọt vào top tỷ phú USD toàn cầu năm 2021, có 124 DN với 283 sản phẩm là thương hiệu quốc gia, một số thương hiệu gây được tiếng vang và khẳng định giá trị thương hiệu trên thị trường khu vực và thế giới như: Viettel, Vinamilk, VinFast, Thaco, TH True Milk, gạo ST25...", ông Hoàng Quang Phòng cho biết.
TS. Cấn Văn Lực cho rằng: DN, doanh nhân Việt Nam góp phần quan trọng trong huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển, tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm. Cụ thể, khu vực DN và hộ kinh doanh cá thể, tập thể trong nước hiện đóng góp khoảng 68% GDP, trên 70% nguồn thu ngân sách, thu hút 10,2 triệu lao động, tạo ra gần 30% giá trị hàng hóa xuất khẩu.
Về chính trị, doanh nhân tham gia vào các tổ chức xã hội-nghề nghiệp, tổ chức chính trị-xã hội, một số trở thành đại biểu Quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân các cấp, góp phần quan trọng trong việc góp ý, phản biện, xây dựng, thực hiện chính sách phát triển kinh tế-xã hội.
Về xã hội, đội ngũ doanh nhân góp phần quan trọng trong tạo công ăn việc làm, xóa đói giảm nghèo, thực hiện các chính sách xã hội và bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cộng đồng...
Nhiều việc cần làm để tăng chất lượng
Theo Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng, sự phát triển của đội ngũ doanh nhân, cộng đồng DN trong thời gian qua vẫn còn gặp nhiều khó khăn và chưa đạt như kỳ vọng. Phát triển DN về số lượng chưa đạt mục tiêu đề ra và con số 1,5 triệu DN đến năm 2025 vẫn là thách thức lớn.
Bên cạnh đó, chất lượng DN, doanh nhân và năng lực DN tham gia vào các chuỗi giá trị, mạng lưới sản xuất toàn cầu còn hạn chế, vẫn chưa tận dụng được hết các cơ hội mang lại từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đang tham gia.
Vị chuyên gia này cho rằng, đội ngũ doanh nhân ít đổi mới công nghệ, chưa theo đuổi và phát triển công nghệ-kỹ thuật, dẫn đến việc DN Việt Nam chỉ tham gia chủ yếu ở công đoạn có hàm lượng giá trị gia tăng thấp. Bên cạnh đó, sự đoàn kết, ý thức hợp tác cùng phát triển giữa các doanh nhân chưa cao, chưa liên kết thành hệ sinh thái ngành để cùng cộng sinh khi vươn ra thị trường khu vực và thế giới.
Dù quản trị công ty của các DN Việt chưa có nhiều cải tiến rõ nét (đạt 52,69 điểm theo kết quả đánh giá của ban tổ chức cuộc bình chọn DN niêm yết 2021) nhưng vẫn còn thua xa mức điểm bình quân khoảng 70-75 điểm của DN Thái Lan.
Từ những hạn chế trên, TS. Cấn Văn Lực kiến nghị, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương cần hoàn thiện, cải thiện môi trường đầu tư-kinh doanh; kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm minh, thải loại DN, doanh nhân làm ăn phi pháp. Bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch hơn; sớm có giải pháp quyết liệt, chấm dứt tình trạng ưu tiên hay đặc quyền đặc lợi cho một loại hình DN; lành mạnh hóa môi trường kinh doanh.
Xây dựng bộ tiêu chí về đạo đức kinh doanh, doanh nhân tiêu biểu. Yêu cầu các DN, kể cả DN chưa niêm yết, áp dụng các chuẩn mực quản trị DN được ban hành bởi Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), tiến tới bắt buộc thực hiện.
Với đội ngũ doanh nhân, DN Việt Nam, cần đẩy mạnh xây dựng và phát triển văn hóa DN để trở thành một lợi thế cạnh tranh, lợi thế thương mại và bản sắc Việt Nam trên sân chơi toàn cầu; thúc đẩy văn hóa học hỏi, sáng tạo, học ngoại ngữ.
Đẩy mạnh chuyển đổi số, áp dụng công nghệ mới, thay đổi mô hình quản trị, phương thức điều hành; chú trọng công tác nghiên cứu và phát triển, hoạt động đầu tư nghiên cứu, phân tích và dự báo nhằm chủ động thích ứng với các thay đổi bên ngoài.
Tăng cường quản trị DN theo tiêu chuẩn của Uỷ ban Chứng khoán nhà nước đối với DN niêm yết, chú trọng công tác kế hoạch-chiến lược, quản lý rủi ro, quản lý kinh doanh liên tục, tăng khả năng thích ứng và chống chịu; chú trọng phát triển kinh doanh xanh, kinh doanh tuần hoàn, tiết kiệm năng lượng; chủ động, tích cực đóng góp các ý kiến, đề xuất về hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh.