Theo Điều 54, Điều 55 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, nếu muốn nghỉ hưu trước tuổi, người lao động cần đáp ứng 2 điều kiện là thời gian đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) và tuổi (trừ trường hợp người bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn, rủi ro nghề nghiệp). Theo đó, có hai trường hợp nghỉ hưu trước tuổi năm 2022.
Trường hợp 1: Trường hợp nghỉ hưu trước tuổi khi bị suy giảm khả năng lao động
- Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% - dưới 81%, nam từ đủ 55 tuổi 06 tháng, nữ từ đủ 50 tuổi 08 tháng.
-Bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, nam đủ 50 tuổi 06 tháng và nữ đủ 45 tuổi 08 tháng.
- Người lao động có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.
Trường hợp 2: Nghỉ hưu trước tuổi không bị suy giảm khả năng lao động
Căn cứ Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, mức hưởng lương hưu được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội và tương ứng với số năm đóng.
Lao động nữ nghỉ hưu từ 1/1/2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội.
Lao động nam nghỉ hưu từ năm 2022 trở đi được tính bằng 45% tương ứng với 20 năm đóng bảo hiểm xã hội.
Sau đó cứ thêm mỗi năm được tính thêm 2% đến mức tối đa bằng 75%.
Tuy nhiên, lao động nghỉ hưu trước tuổi do bị suy giảm khả năng lao động thì cứ mỗi năm nghỉ hưu sau đó quy định giảm 2% (theo khoản 3 Điều 56 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 ).
Nếu thời gian nghỉ hưu trước tuổi có thời gian lẻ dưới 6 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm hưởng lương hưu, thời gian lẻ từ 6 tháng trở lên thì tính mức giảm là 1%.
Ví dụ, bà D bị suy giảm khả năng lao động 62%, nghỉ việc hưởng lương hưu vào tháng 2/2022, tính đến thời điểm nghỉ việc đủ 51 tuổi 10 tháng, bà có 26 năm đóng BHXH.
Tỷ lệ hưởng lương hưu của bà D được xác định thuộc trường hợp suy giảm khả năng lao động: 15 năm đóng BHXH = 45%; 11 năm đóng BHXH còn lại = 11 x 2% = 22%.
Nếu nghỉ hưu đúng tuổi bà D sẽ được hưởng: 45% + 22% = 67% mức bình quân tiền lương/thu nhập tháng đóng BHXH.
Tuy nhiên, bà D đề nghị xin nghỉ hưu trước tuổi khi 51 tuổi 10 tháng (nghỉ trước tuổi thông thường 55 tuổi 8 tháng là 3 năm 10 tháng) và bị suy giảm khả năng lao động nên tỷ lệ hưởng bị trừ: (3 x 2%) + 1% = 7%.
Tổng tỷ lệ hưởng lương hưu của bà khi nghỉ hưu trước tuổi là: 67% - 7%= 60%.
Vậy bà D sẽ được nhận lương hưu mỗi tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương/ thu nhập tháng đóng BHXH.