Sáng 31/5, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.
Nhiều người đang cảnh giác với bảo hiểm
Góp ý kiến, đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ (đoàn Bắc Kạn) đã phát biểu những vấn đề liên quan đến "ồn ào" của thị trường bảo hiểm trong thời gian qua.
Theo đại biểu Thuỷ, bảo hiểm nhận thọ mang tính nhân văn cao, giúp hỗ trợ con người giảm thiểu những mất mát, thiệt hại trước những rủi ro liên quan đến tính mạng, sức khoẻ, ốm đau bệnh tật. Tuy nhiên sau nhiều kiện cáo, bức xúc của khách hàng được đăng tải thời gian qua đã khiến cho dư luận không khỏi nghi ngại.
"Nhiều người vội vã kiểm tra lại hợp đồng của mình và không khỏi hoang mang. Nhiều người mang hợp đồng của mình đến công ty bảo hiểm hỏi nhưng nhận được thông tin hoàn toàn khác với tư vấn viên đã cung cấp. Nhiều người có kế hoạch mua bảo hiểm nhân thọ đã tạm gác lại với sự cảnh giác cao", bà Thuỷ cho biết.
Theo bà Thuỷ đã đến lúc cần nghiêm túc xem lại vấn đề này để những giá trị nhân văn của bảo hiểm nhân thọ không bị ảnh hưởng bởi những đối tượng cố tình vi phạm để trục lợi.
Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ (đoàn Bắc Kạn)
Thứ hai về hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, thông thường một bộ hợp đồng dày khoảng 70-100 trang là sản phẩm tài chính phức tạp với nhiều thuật ngữ chuyên ngành. Song theo đại biểu đoàn Bắc Kạn, tại đây sự thua thiệt chủ yếu nằm ở phía người mua nếu gặp phải những tư vấn viên không có tâm. Nhiều chuyên gia cho biết chỉ hiểu khoảng 70% nội dung hợp đồng.
Hơn thế nữa các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ gần đây thường dưới dạng liên kết đầu tư - tức một phần tiền của khách hàng được các hãng đưa vào các quỹ chứng khoán, trái phiếu nên càng phức tạp.
"Nhiều người chia sẻ dù có đọc kỹ đến mấy cũng không hiểu được độ linh hoạt của các gói bảo hiểm. Không thể hiểu nếu thanh lý hợp đồng sau 3, 5, 10 năm thì sẽ nhận lại bao nhiêu số tiền đã đóng", bà Thuỷ cho biết.
Tư vấn viên bảo hiểm được hưởng hoa hồng lên đến 30-40% hợp đồng
Thứ 3 về đội ngũ tư vấn viên, đại biểu Thuỷ cho rằng đây là khâu mấu chốt dẫn đến nhiều kiện cáo trong thời gian qua. Không ít tư vấn viên tư vấn hiểu rõ bản chất của hợp đồng bảo hiểm song lại cố tình tư vấn mập mờ thậm chí sai lệch để nhanh chóng ký hợp đồng. Theo quy định của Bộ Tài chính, tỷ lệ hoa hồng tối đa mà tư vấn viên được hưởng lên tới 40% của năm thứ nhất của hợp đồng. Hiện nay các công ty bảo hiểm để dao động ở mức từ 30 - 40%.
"Ví dụ hợp đồng có mức đóng 100 triệu/năm ngay sau khi khách đóng, tư vấn sẽ được hưởng 30 - 40 triệu ở năm đầu", bà Thuỷ thông tin.
Nhiều tư vấn viên cố tình tư vấn sai lệch khiến khách hàng tưởng mình đang tham gia một sản phẩm sinh lời cao vừa được bảo vệ sức khoẻ vừa được đền bù nếu không may có chuyện xảy ra. Và khi kết thúc hợp đồng lại nhận được toàn bộ số tiền đã đóng cộng với lợi nhuận.
Song thực tế, với một số hợp đồng liên hết đầu tư thì lợi nhuận cũng chỉ là kỳ vọng hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường. Chính công ty bảo hiểm mang tiền của khách hàng đi đầu tư cũng không thể dám chắc khoản này sẽ sinh lợi.
Không ít tư vấn viên chỉ nói cho khách hàng về quyền lợi mà họ được hưởng mà không chỉ rõ những điều khoản ràng buộc, những khoản bất lợi nếu thanh lý sớm có thể gần như mất trắng số tiền đã đóng
"Không ít tư vấn viên chỉ nói cho khách hàng về quyền lợi mà họ được hưởng mà không chỉ rõ những điều khoản ràng buộc, những khoản bất lợi nếu thanh lý sớm có thể gần như mất trắng số tiền đã đóng… Đây là nguồn cơ dẫn đến nhiều bức xúc trong thời gian qua với sự thiếu minh bạch trong tư vấn", bà Thuỷ cho biết.
Cuối cùng về các công ty bảo hiểm và đại lý bảo hiểm, theo Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, trong năm 2022, qua thanh tra đã phát hiện hơn 3.100 trường hợp đại lý bảo hiểm sai phạm, trong đó có lỗi cố tình tuyên truyền sai về sản phẩm. Dư luận có đặt câu hỏi, từ các vụ việc vừa qua có hay không việc công ty bảo hiểm biết nhưng cố tình bỏ qua lỗi của tư vấn viên và các đại lý gây bất lợi cho khách hàng?
"Khi một bên là công ty bảo hiểm chuyên nghiệp với 1 bên là người mua không chuyên nghiệp cùng với tư vấn viên chưa đủ cả tâm và tầm mà đẩy hết trách nhiệm cho phía người mua là không hợp các lý và tình", bà Thuỷ nhấn mạnh.
Đề nghị Bộ Công an vào cuộc
Theo nữ đại biểu, tỷ lệ tham gia bảo hiểm nhân thọ của Việt Nam vào diện thấp trên thế giới (11% dân số). Trong khi Philippines là 38%, Malaysia 50%, Singapore 80%, Mỹ 90%. Để đạt được tỷ lệ cao như vậy chắc chắn không có tình trạng tư vấn thiếu trung thực, minh bạch như ở nước ta…
Để lành mạnh hoá thị trường, bà Thuỷ kiến nghị Bộ Tài chính thanh tra toàn diện hoạt động bảo hiểm nhân thọ. Trong đó tập trung vào loại hình bảo hiểm liên kết đầu tư.
Bà Thuỷ cũng kiến nghị Bộ Công an từ các đơn tố cáo, dư luận phản ánh xác minh làm rõ có hay không tội lừa đảo hay lừa dối khách hàng, nếu có cần khởi tố điều tra. Ngoài ra là kiến nghị các công ty bảo hiểm rà soát lại toàn bộ các khâu từ thiết kế hợp đồng, tư vấn, ký kết và giải quyết khiếu nại
Nhiều doanh nghiệp bảo hiểm chỉ chú trọng đến việc bán hàng
Mới đây, Bộ Tài chính đã vừa phát đi thông tin liên quan đến thị trường bảo hiểm. Về tổng thể, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng chất lượng đại lý bảo hiểm đã có sự cải thiện trong nhiều năm qua. Các doanh nghiệp đã đầu tư cho khâu đào tạo đại lý, công nghệ thông tin, tăng chất lượng cung cấp dịch vụ và chăm sóc khách hàng.
Tuy vậy, theo ông Phớc không thể phủ nhận một số đại lý bảo hiểm hoạt động với chất lượng chưa cao. "Nhiều doanh nghiệp bảo hiểm trên thực tế chỉ chú trọng đào tạo đại lý theo hướng làm sao bán được sản phẩm. Có nghĩa họ đào tạo thiên lệch về kỹ năng bán hàng hơn kiến thức kinh tế nền, chuyên môn bảo hiểm, cũng như đạo đức nghề nghiệp", Bộ trưởng đánh giá.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết thị trường cần thay đổi một cách mạnh mẽ
Một số doanh nghiệp theo ông Phớc, chú trọng nhiều hơn tới doanh thu, lợi nhuận đại lý thu về mà lơ là kiểm soát, giám sát hoạt động, chất lượng tư vấn, chăm sóc khách hàng của đại lý. Điều này dẫn tới việc một số đại lý bảo hiểm không đảm bảo tiêu chuẩn, chưa tư vấn đầy đủ, khách quan, nhất là các sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư. Mặt khác, không ít khách hàng chưa quan tâm tìm hiểu kỹ, còn có tâm lý cả tin, cả nể khi ký hợp đồng bảo hiểm.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng đây là nguyên nhân dẫn đến những bức xúc dư luận phản ánh thời gian qua, làm giảm vai trò, bản chất thực và tính nhân văn của bảo hiểm. "Thị trường cần thay đổi một cách mạnh mẽ", ông Phớc nói.
Theo đó, các doanh nghiệp phải nâng cao nhận thức, rà soát lại, có giải pháp để cải thiện chất lượng đại lý. "Chúng tôi sẽ chấn chỉnh và xử lý nghiêm các doanh nghiệp bảo hiểm để xảy ra sai phạm", Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định.