Chất vấn Thống đốc NHNN Việt Nam, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Thái Bình), Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam cho rằng, lãi suất dành cho DNNVV vẫn cao và việc tiệm cận vốn khó khăn.
Giải trình vấn đề này, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết: Điều hành lãi suất và giảm lãi suất để chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp và người dân là nhiệm vụ trọng tâm mà NHNN rất quan tâm. Trên thực tế, những năm qua, bằng rất nhiều giải pháp điều tiết tiền tệ, NHNN đã chỉ đạo hệ thống có giải pháp làm mặt bằng lãi suất giảm mạnh. Vì vậy, những năm trước, mặt bằng lãi suất rất cao, nhưng đến thời điểm năm 2020-2021 thì lãi suất đã giảm.
Tuy nhiên, trong 5 tháng đầu năm 2022, điều hành chính sách lãi suất của NHNN Việt Nam chịu áp lực khá lớn từ bên ngoài. Lạm phát đang là xu hướng trên toàn cầu, Ngân hàng Trung ương các nước đều có xu hướng tăng lãi suất, từ năm 2021 đã có khoảng hơn 100 lượt tăng lãi suất. 5 tháng đầu năm 2022 cũng đã có khoảng 135 lượt tăng lãi suất ở các ngân hàng Trung ương.
Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho rằng, DNNVV có nhiều hạn chế về tình hình tài chính, khả năng quản trị, thương hiệu hàng hóa.
Ở trong nước, lãi suất phụ thuộc vào cung-cầu vốn. Từ đầu năm đến nay, chỉ trong 5 tháng, khi doanh nghiệp và người dân thực hiện trở lại các hoạt động sản xuất, kinh doanh, tín dụng đã tăng 8%. Đây là mức tăng khá cao so với mục tiêu so với mục tiêu định hướng cả năm 2022 là 14%. Đây là mức tăng khá cao so với mục tiêu định hướng cả năm 2022 là 14%. Áp lực lớn như vậy, nhưng NHNN đã điều tiết và cơ bản ổn định được mặt bằng lãi suất. Vì vậy, lãi suất chỉ tăng 0,09% so với năm ngoái.
Trong Nghị quyết 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, quan điểm của Chính phủ là thực hiện chương trình phục hồi kinh tế nhưng vẫn phải đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô. Trong điều hành lãi suất, NHNN cũng cần điều hành trên cơ sở tổng thể với tất cả công cụ khác. Ngân hàng chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết kiệm chi phí trong hoạt động để giảm lãi suất và hỗ trợ các doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn.
Số lượng các doanh nghiệp DNNVV chiếm tới 97% trong tổng số các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Đây là khối doanh nghiệp có nhiều hạn chế hơn như về tình hình tài chính, khả năng quản trị, thương hiệu hàng hóa… Vì vậy, mức độ tín nhiệm của doanh nghiệp nhỏ và vừa thấp hơn các doanh nghiệp khác. Ngân hàng thường đưa ra lãi suất dựa trên mức độ tín nhiệm của doanh nghiệp, doanh nghiệp có độ tín nhiệm thấp hơn thì phải chịu lãi suất cao hơn so với doanh nghiệp có độ tín nhiệm cao hơn.
Tuy nhiên, thời gian qua, nhất là thời gian dịch bệnh 2020-2021, NHNN đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho doanh nghiệp và người dân. Trong 2 năm đã giảm được lãi suất 47.000 tỷ đồng.
"Về tiếp cận tín dụng, với những hạn chế như trên nên nhiều DNNVV không đủ điều kiện vay vốn ngân hàng. Các tổ chức tín dụng cũng phải thực hiện theo nguyên tắc khách hàng phải có bảo đảm trả nợ cho khoản vay thì mới đượ vay. Vì tiền cho vay cũng là tiền huy động của người dân nên cũng phải bảo đảm khả năng thu hồi nợ từ doanh nghiệp", Thống đốc nói.
Thời gian qua, Nhà nước đã có những giải pháp chính sách để hỗ trợ DNNVV. Cụ thể, Quốc hội đã ban hành Luật Hỗ trợ DNNVV. Chính phủ cũng đã ban hành một số nghị định có giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp này.
Trong lĩnh vực tín dụng cũng có quỹ bảo lãnh tín dụng cho các DNNVV vay của các tổ chức tín dụng. Các địa phương hiện cũng có khoảng 29 quỹ bảo lãnh tín dụng ở địa phương. Nếu thời gian tới thực hiện tổng kết hoạt động của quỹ bảo lãnh này sẽ có nhiều cơ hội cho DNNVV vay vốn của các tổ chức tín dụng.