Ngày 6/9/2021, đại diện 11 Hiệp hội ngành hàng chủ lực đã cùng ký tên vào bản kiến nghị gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đề xuất cuộc họp với các Hiệp hội ngành hàng và kiến nghị các chính sách hỗ trợ của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam cho người lao động và doanh nghiệp (DN) trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh COVID-19.
Theo đó, đại diện cho các ngành hàng chủ lực như điện tử, da giầy, dệt may, thủy sản, chè, sữa, chế biến gỗ, lương thực đã kiến nghị Phó Thủ tướng sắp xếp và chỉ đạo có một cuộc họp trước ngày 18/9/2021 để các Hiệp hội, đại diện các cộng đồng DN, được báo cáo, chia sẻ sự chung tay cùng Chính phủ trong công tác chống dịch mới, cũng như các sáng kiến, đề xuất, kiến nghị để phục hồi sản xuất, kinh doanh an toàn.
Trong khi chờ đợi chỉ đạo sắp xếp cuộc họp của Phó Thủ tướng, trước tình hình khó khăn của DN và tổng kết dư quỹ Bảo hiểm xã hội và Bảo hiểm thất nghiệp (BHXH & BHTN) là khá lớn, các Hiệp hội đã đề nghị Phó Thủ tướng Chính phủ có ý kiến chỉ đạo và BHXH Việt Nam xem xét cho một vấn đề bức thiết, có ý nghĩa trợ lực quan trọng cho “sức khỏe” của các DN liên quan đến BHXH, cụ thể như sau:
Đối với những lao động tạm ngừng việc (do DN ngừng sản xuất hoặc không thể tham gia làm việc “3 tại chỗ” hoặc phải đi cách ly), cho phép hỗ trợ giải quyết chế độ BHXH cho người lao động theo khoản 1, Điều 28 Luật Bảo hiểm xã hội (hưởng chế độ ốm đau bằng 75% mức tiền lương đóng bảo hiểm) trong thời gian thực hiện giãn cách, hay cách ly để phòng, chống dịch COVID-19 theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.
Cho phép DN và người lao động được miễn giảm 100% phí BHXH của DN và người lao động trong thời gian đại dịch phải ngừng hoạt động và thực hiện giãn cách xã hội theo yêu cầu Nhà nước, kể cả trường hợp người lao động ngừng việc được DN trả lương tối thiểu.
Cho phép các DN ở các khu vực đang thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16/CT-TTg hoặc các khu vực, địa phương mà Ban chỉ đạo phòng chống dịch, UBND các tỉnh yêu cầu DN thực hiện “3 tại chỗ” hoặc “1 cung đường 2 điểm đến” được tạm ngừng đóng BHXH ít nhất 3 tháng sau khi được gỡ bỏ giãn cách, bỏ yêu cầu thực hiện “3 tại chỗ”, “1 cung đường 2 điểm đến”.
Đối với những lao động đã và đang làm việc “3 tại chỗ”, cho phép DN và người lao động được giảm 50 % mức đóng BHXH trong 6 tháng.
Đồng thời, kiến nghị không áp dụng các hình thức xử phạt đối với các DN không có khả năng đóng BHXH trong giai đoạn phong tỏa do phải ngừng sản xuất, hoặc bị giảm quy mô sản xuất do dịch bệnh COVID-19.
Bảo hiểm y tế chi trả chi phí xét nghiệm COVID-19 cho các DN. Có chính sách hỗ trợ khẩn cấp đối với tất cả người lao động đã và đang hoàn thành đầy đủ trách nhiệm đóng BHXH cho đến hiện tại.
Bản kiến nghị cũng nêu rõ, trong bối cảnh đại dịch diễn biến phức tạp và kéo dài như hiện nay tại nhiều tỉnh, thành trọng điểm của các ngành hàng, các DN đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn. Bước sang tuần đầu của tháng 9/2021, các ngành hàng liên quan đến xuất khẩu và sử dụng nhiều lao động đã rất lo lắng khi chạm ngưỡng áp lực có thể chịu đựng - với nguy cơ đứt gãy, khó khăn để phục hồi sản xuất nếu chưa có các “nới lỏng” sản xuất an toàn và bắt đầu phục hồi sản xuất trước ngày 15/9/2021.
Các DN dù sản xuất cầm chừng được theo “3 tại chỗ” (15-20% số các nhà máy) hay ngừng sản xuất (80-85% số nhà máy) thì đều có mẫu số chung là gián đoạn nguồn cung nguyên liệu, mất khách hàng, mất thị phần, thiếu hụt lớn nguồn lao động và đặc biệt là chi phí lớn khi vẫn phải đảm bảo rất nhiều trách nhiệm của một DN với người lao động và với đối tác chuỗi.
Hầu hết các ngành hàng của chúng tôi đều sử dụng nhiều lao động, có điểm chung là chi phí cho người lao động (chi phí tiền công, bảo hiểm xã hội và kinh phí công đoàn) là chi phí lớn nhất. Riêng việc đóng BHXH theo quy định, DN và người lao động đã phải đóng 32,5% tổng quỹ lương. Nay phải sản xuất cầm chừng (3 tại chỗ) hoặc dừng sản xuất, công suất, sản lượng giảm tới 70%, nhưng các chi phí liên quan đến người lao động (BHXH, kinh phí công đoàn...) vẫn giữ nguyên. Và DN vẫn phải trả lương ngừng việc theo quy định của Luật Lao động – khiến khó khăn càng chồng chất, khó trụ vững dài ngày.
Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 còn phức tạp, và các nguy cơ như báo cáo tóm tắt ở trên đối với các ngành hàng sản xuất của Việt Nam, hàng chục ngàn DN phải rút lui khỏi thị trường trong năm nay, hàng triệu lao động bị mất việc làm, ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế và đời sống người lao động.
