Bộ Xây dựng vừa lấy ý kiến các Bộ Công Thương, Tài chính và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về loạt giải pháp gỡ khó cho ngành sản xuất vật liệu trước khi chính thức báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Theo Bộ Xây dựng, nhóm ngành sản xuất vật liệu hàng năm đóng góp gần 7% GDP của Việt Nam. Ngành cũng có vai trò quan trọng trong phát triển kết cấu hạ tầng, tạo động lực phát triển cho kinh tế xã hội. Tuy nhiên, trước tình hình bất động sản trong nước giảm sâu, dự án đầu tư công triển khai chậm, kinh tế toàn cầu bất ổn đã tác động đến đầu ra của ngành cả trong và ngoài nước.
Cụ thể, sản xuất thép 9 tháng năm 2023 đạt khoảng 7,7 triệu tấn, giảm 21,6%, tiêu thụ thép cũng giảm 19,9% so với cùng kỳ năm trước.
Trong 10 tháng năm nay, cả nước chỉ tiêu thụ khoảng 72,4 triệu tấn xi măng, giảm 4,35%; xuất khẩu xi măng và clinker đạt 25,7 triệu tấn, giảm 2% so với cùng kỳ năm 2022. 8 dây chuyền sản xuất xi măng hiện phải ngừng hoạt động trên cả nước.
Sản lượng gạch ốp lát sản xuất đạt khoảng 324,5 triệu m2, bằng 47% công suất thiết kế các nhà máy, tiêu thụ đạt khoảng 219 triệu m2, bằng 67% sản lượng sản xuất ra, tồn kho rất lớn.
Sản lượng sản xuất kính xây dựng đạt khoảng 174 triệu m2, bằng 50% so với tổng công suất thiết kế, lượng tiêu thụ cũng chỉ đạt khoảng 138,5 triệu m2, bằng 79,6% lượng sản xuất.
Sản lượng bê tông sản xuất 10 tháng ước đạt 129 triệu m3, giảm 14% so với cùng kỳ năm 2022.
Trước thực trạng trên, để gỡ khó cho ngành sản xuất vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo các chủ đầu tư tăng tỷ lệ sử dụng cầu cạn bê tông cốt thép đối với các dự án đường bộ cao tốc đang trong giai đoạn thiết kế, đặc biệt là ở những vùng có yêu cầu thoát lũ, vùng đất yếu và những vùng thiếu vật liệu đắp nền đường như Đồng bằng sông Cửu Long.
Các địa phương tăng cường sử dụng đường bê tông xi măng cho xây dựng đường nông thôn, miền núi và đường tại những vùng thường xuyên ngập lụt.
Về phía NHNN, Bộ Xây dựng kiến nghị phối hợp với Bộ và các tỉnh, thành triển khai thực hiện hiệu quả gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo xây dựng lại chung cư cũ.
Đồng thời, chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước xem xét giảm lãi vay đối với các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng (có thể giảm đến 2%) cho đến hết năm 2025. Tiếp tục gia hạn, không tính lãi đối với các khoản nợ quá hạn và tái cơ cấu nợ vay để giảm khó khăn cho doanh nghiệp.
Cùng với đó, các bộ ngành, địa phương đẩy mạnh việc tháo gỡ, thúc đẩy thị trường bất động sản.
Sửa đổi Nghị định 26 năm 2023 cho phép tạm hoãn tăng thuế xuất khẩu clinker, giảm thuế suất thuế xuất khẩu clinker về 0% đến hết năm 2025.
Giảm thuế xuất khẩu và có cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng chế biến sâu như: xuất khẩu cấu kiện bê tông cốt thép, bê tông khí chưng áp, phụ gia khoáng cho bê tông/xi măng từ phế thải công nghiệp.
Đối với Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng kiến nghị bộ này chỉ đạo tổ chức điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm gạch ốp lát nhập khẩu từ một số nước để áp thuế chống bán phá giá khi cần thiết.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng đề nghị các doanh nghiệp chủ động tìm kiếm, tiếp cận thị trường nước ngoài đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm vật liệu xây dựng Việt Nam có thế mạnh như xi măng, gạch ốp lát, kính xây dựng, ngói lợp,... Đồng thời, nâng cao năng lực cạnh tranh, đa dạng hoá sản phẩm…
Trước đó, 8 hiệp hội gồm: Vật liệu xây dựng Việt Nam, Xi măng Việt Nam, Bê tông Việt Nam, Thép Việt Nam, Gốm sứ xây dựng Việt Nam, Kính và Thủy tinh xây dựng Việt Nam, Tấm lợp Việt Nam, Hội Khoa học kỹ thuật Cầu đường Việt Nam đã đồng loạt kêu cứu vì sản lượng giảm, tiêu thụ khó.
