Ngày 15/11, Bộ Y tế đã tổ chức Tọa đàm cung cấp thông tin cho báo chí về thực trạng tiêu thụ, tác hại của đồ uống có đường đối với sức khỏe cộng đồng và vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt trong việc kiểm soát tiêu dùng.
Theo dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), dự kiến thảo luận tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, lần đầu tiên nước giải khát có hàm lượng đường trên 5g/100ml được đưa vào diện áp thuế tiêu thụ đặc biệt.
Theo Bộ Tài chính, đây là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào diện chịu thuế nên Bộ đề xuất mức 10% để khuyến khích doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu loại có lượng đường thấp, nâng cao nhận thức, điều chỉnh hành vi của người tiêu dùng.
.jpg)
Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)
Tuy nhiên, Bộ Y tế đề xuất áp thuế 40% với các mặt hàng trên. Theo đại diện Vụ Pháp chế, Bộ Y tế phân tích: Mức 10% chỉ làm tăng 5% giá bán lẻ, chưa đủ để tác động làm thay đổi hành vi tiêu dùng. Ví dụ sản phẩm nước giải khát đang có giá 10.000 đồng/1 chai, sau khi áp thuế 10% giá bán chỉ tăng lên thành 10.500 đồng/1 chai chưa đủ để làm giảm tiêu thụ.
Bà Đinh Thị Thu Thủy – Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, y tế dự phòng đóng vai trò "gác cổng" trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân. Đầu tư cho y tế dự phòng không chỉ giải quyết vấn đề thuộc lĩnh vực y tế mà còn đem lại lợi ích kinh tế - xã hội, phát triển nguồn lực trong tương lai.
Theo bà Thủy, tiêu thụ nhiều đồ uống có đường thiếu kiểm soát được xác định là một trong những nguyên nhân chính gây ra thừa cân, béo phì và các rối loạn chuyển hóa cả ở người trưởng thành và trẻ em, làm gia tăng tỉ lệ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2, tăng huyết áp cũng như các biến chứng về bệnh tim mạch, đột quỵ và tử vong cùng các bệnh về xương răng, bệnh lý thận - tiết niệu, bệnh lý đường tiêu hóa, sa sút trí tuệ...
Ở Việt Nam, việc tiêu thụ nước giải khát có đường (loại đồ uống có đường phổ biến nhất) đã tăng nhanh trong những năm gần đây.
Theo số liệu của Euromonitor 2023, tổng tiêu thụ đồ uống có đường đã tăng nhanh từ 1,59 tỷ lít năm 2009 lên 6,67 tỷ lít năm 2023 (tăng 420%).
Tiêu thụ đầu người cũng tăng nhanh tương ứng, từ mức 18 lít/người năm 2009, lên thành 66 lít/người năm 2023 (tăng 350%).
Theo Cục Y tế Dự phòng, trung bình người Việt Nam tiêu thụ khoảng 46,5g đường tự do/người/ngày, gần bằng mức giới hạn tối đa (50g/người/ngày) theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và cao gần gấp đôi so với mức có lợi cho sức khỏe là dưới 25g/người/ngày (cho một người trưởng thành có khẩu phần 2000Kcal/ngày).
Áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường là một trong các giải pháp can thiệp quan trọng được WHO khuyến nghị nhằm giảm mức tiêu thụ và các tác hại của đồ uống có đường đối với sức khỏe cộng đồng.
Đồng thời, khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn đồ uống lành mạnh hơn do tác động của việc áp thuế làm tăng giá sản phẩm.
Từ đó, giúp giảm nguy cơ béo phì và nguy cơ phát triển các bệnh không lây nhiễm liên quan đến chế độ ăn uống, đặc biệt bệnh đái tháo đường đang tăng rất nhanh trong thời gian gần đây.
Thời gian qua, Bộ Y tế đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để cung cấp thông tin về thực trạng sử dụng cũng như tác hại của đồ uống có đường và Bộ Tài chính đã đưa đồ uống có đường vào là một mặt hàng đánh thuế trong dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).
Bà Thủy cho hay, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường lần đầu tiên đưa ra trong dự thảo Luật nên hiện đang gặp phải nhiều ý kiến trái chiều, chủ yếu từ ngành công nghiệp đồ uống.
