Gạo Việt Nam sẽ bị gạo Ấn Độ, Thái Lan cạnh tranh và gây áp lực về giá trên thị trường thế giới

Theo Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường thì, thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm 2025 là Philippines, Indonesia, Trung Quốc, Châu Âu, Mỹ. Tuy vậy, giá xuất khẩu gạo của Việt Nam giảm nhiều so với thời điểm cuối năm 2024, giá xuất khẩu trung bình khoảng 500 USD/tấn, loại gạo 5% tấm, 10% tấm vẫn ở mức thấp so với cùng kỳ.

Ông Ngô Hồng Phong, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cho biết, giải pháp cho ngành hàng lúa gạo hiện nay là tháo gỡ khó khăn trong xuất khẩu, cùng với đó là xúc tiến thương mại tại các thị trường Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản.

Đồng thời các ngân hàng cần đồng hành về nguồn tín dụng cho các doanh nghiệp trong thu mua, tạm trữ lúa gạo. Cùng với đó tập trung vào các giống lúa chất lượng cao như Jasmine, ST24, ST25 và các giống lúa đặc sản để xây dựng, phát triển thương hiệu gạo.

“Các tỉnh đảm bảo kế hoạch sản xuất theo mùa vụ để đảm bảo nguồn cung, đặc biệt là các tỉnh chỉ đạo các hiệp hội, các doanh nghiệp mở rộng hơn nữa phạm vi đề án lúa chất lượng cao tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), tham gia đề án này cũng là giải pháp giảm chi phí cũng như tăng giá thành sản phẩm gạo của chúng ta lên. Về phía Bộ Công Thương với vai trò xúc tiến thương mại và phát triển thị trường thì cập nhật các quy định, cũng như tận dụng các ưu đãi của FTA thế hệ mới đã ký kết”, ông Ngô Hồng Phong nhấn mạnh.

Dự báo từ cơ quan chức năng, xuất khẩu gạo của Thái Lan sẽ giảm khoảng 24%, xuống còn 7,5 triệu tấn trong năm nay. Trong khi đó dự kiến xuất khẩu gạo năm nay của Ấn Độ đạt khoảng 22 triệu tấn gạo, giữ vị trí nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, giá gạo của Ấn Độ cạnh tranh hơn so với Việt Nam và Thái Lan, gây áp lực lên giá gạo thế giới.

Nguồn cung gạo trên thị trường quốc tế gia tăng khi Ấn Độ nối lại xuất khẩu gạo, điều này đã tạo áp lực cạnh tranh cho các nước xuất khẩu. Cùng với đó thị trường lúa gạo Việt Nam biến động liên tục, giá gạo xuất khẩu bắt đầu giảm từ cuối 2024 đã tác động tác động mạnh đến thị trường trong nước, giá lúa tươi vụ lúa Đông Xuân liên tục giảm, kéo theo lợi nhuận người dân không đảm bảo.

Những khó khăn, bất cập trong chuỗi sản xuất, thu mua, chế biến, xuất khẩu gạo vùng ĐBSCL, nơi chiếm tới 95% sản lượng gạo xuất khẩu của cả nước là gì? Cùng với đó là những vấn đề đặt ra đối với hạ tầng logistics, hệ thống kho dự trữ, đảm bảo chất lượng gạo xuất khẩu. 

Theo ông Phạm Thái Bình, Công ty cổ phần nông nghiệp Công nghệ cao Trung An tại Cần Thơ, ngành hàng lúa gạo Việt Nam chưa ổn định, sản xuất chưa gắn chặt với tiêu thụ, tình trạng này lặp đi, lặp lại trong nhiều năm qua. Cùng với đó nút thắt trong liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa gạo chưa được tháo gỡ.

Vì vậy, vấn đề cốt lõi là giải bài toán liên kết người dân, doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất sẽ chấm dứt tình trạng thiếu ổn định của ngành hàng. Bên cạnh đó, tập trung triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, các mô hình thí điểm đã chứng minh hiệu quả, đây được xem là giải pháp của vấn đề.

“Vấn đề quan trọng nhất hiện nay chúng ta phải có giải pháp căn cơ giữa sản xuất với tiêu thụ, giữa nông dân với doanh nghiệp, giải pháp này chính là đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, công nhận hoàn toàn hiệu quả, giảm chi phí rất nhiều cho bà con nông dân, giảm chi phí chính là tăng lợi nhuận cho bà con nông dân. Chúng ta làm càng nhanh thì càng tốt, bà con nông dân sản xuất ra có doanh nghiệp thu mua thế là ổn định”, ông Phạm Thái Bình nêu ý kiến.

Vụ lúa Đông Xuân toàn vùng ĐBSCL xuống giống hơn 1,5 triệu ha, đây được xem là vụ lúa quan trọng nhất trong năm với sản lượng, năng suất, chất lượng lúa đều đạt.

Giá gạo xuất khẩu giảm đã tác động trực tiếp đến thu mua, tiêu thụ lúa Đông Xuân. Cùng với đó là sự thiếu liên kết giữa người dân, doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất khiến thị trường lúa gạo ở vùng ĐBSCL trồi, sụt, bấp bênh.

PV (t/h)