Kinh doanh nền tảng đóng góp và mở thêm không gian vào tăng trưởng kinh tế

Kinh doanh nền tảng là một trong 3 thành phần chính của kinh tế số. Đây là mô hình kinh doanh mới, liên kết người bán và người mua, phát triển dựa trên công nghệ kỹ thuật số, dữ liệu. Mô hình kinh doanh này đang thâm nhập sâu rộng vào Việt Nam ở nhiều ngành nghề, lĩnh vực trong thời gian gần đây.

Tại hội thảo “Phát triển kinh doanh nền tảng: Động lực cho tăng trưởng kinh tế số Việt Nam”, do Viện Nghiên cứu quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức đã có nhiều phân tích liên quan đến kinh doanh nền tảng.

Ảnh internet.Ảnh internet.

Cụ thể, kinh doanh nền tảng (Platform) là mô hình kinh doanh mới, phát triển dựa trên công nghệ số, dữ liệu và hỗ trợ nền tảng, qua đó nâng cao hiệu quả và giảm chi phí.

Hơn 10 năm qua, mô hình kinh doanh nền tảng phát triển mạnh mẽ, thâm nhập sâu rộng vào nhiều ngành nghề, lĩnh vực như vận tải, thương mại...

Số liệu từ Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, hiện cả nước có khoảng 50.350 doanh nghiệp công nghệ số đang hoạt động, nhiều hơn so với mục tiêu 48.000 doanh nghiệp của Chính phủ. Sự tăng trưởng nhanh về doanh nghiệp công nghệ số tạo nền tảng mở rộng và phát triển các dịch vụ kinh doanh số, trong đó có các dịch vụ nền tảng.

Còn số liệu từ Tổng cục Thống kê thì thể hiện, kinh tế số ở Việt Nam liên tục tăng trưởng nhanh. Tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số trong GDP các năm từ 2020-2023 lần lượt là 12,66%, 12,88% 12,63%, 12,33% và tăng lên 18,3% trong nửa đầu năm 2024, trở thành động lực để Việt Nam thực hiện mục tiêu về tăng trưởng cao và phát triển bền vững trong thời gian tới.

Tiến sỹ Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (CIEM) cho biết, trên thị trường Việt Nam đã xuất hiện nhiều hoạt động kinh doanh nền tảng. Năm 2022, ngành này đóng góp khoảng 10% trong GDP. Riêng kinh doanh nền tảng trong lĩnh vực vận tải chiếm 16,8% giá trị tăng thêm của ngành nền tảng, tương đương 1,7% GDP của nền kinh tế.

Tiến sỹ  Thảo phân tích, kinh doanh nền tảng phát triển sẽ kéo theo tăng trưởng của các ngành cung ứng. Đây cũng là ngành có mức độ quan trọng khi là nguồn cung sản phẩm dịch vụ cho nền kinh tế. Sản phẩm cuối cùng ngành nền tảng lan tỏa đến giá trị tăng thêm và thu nhập của nền kinh tế lần lượt ở mức 1,230 và 1,294, cao hơn mức trung bình của nền kinh tế.

Ảnh minh họa.Ảnh minh họa.

Theo đó, cứ 1 tỷ USD tăng thêm về sản phẩm cuối cùng của ngành nền tảng sẽ giúp nền kinh tế tăng sản lượng lên hơn 2,75 tỷ USD, kích thích giá trị tăng thêm gần 1,2 tỷ USD và tạo thêm gần 94.000 cơ hội việc làm, tăng thu nhập của người lao động thêm 0,73 tỷ USD…

Do đó, theo các chuyên gia, để tạo động lực phát triển mạnh mẽ các dịch vụ kinh doanh nền tảng và kinh tế số, hệ thống chính sách và pháp luật về kinh tế số, trong đó có thương mại điện tử cần hướng tới hỗ trợ doanh nghiệp, giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian cấp phép các sản phẩm, dịch vụ công nghệ mới...

Ông Trần Quốc Khánh, nguyên Thứ trưởng Bộ Công Thương nhìn nhận, cơ chế, chính sách khuyến khích và thúc đẩy phát triển kinh tế số, kinh tế nền tảng vẫn chưa theo kịp sự phát triển của các loại hình kinh doanh mới này. Đơn cử như vẫn chưa ban hành được Khung thể chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) ở Việt Nam. Nên bắt đầu thí điểm sandbox với tư duy kiến tạo, không phải tư duy quản lý làm sao cho không sai sót. Đồng thời, phải tăng cường rà soát và tham vấn chặt chẽ với các doanh nghiệp nền tảng để các quy định ban hành ra không cứng nhắc, dễ thực hiện.

Ông Alejandro Osorio, Giám đốc điều hành Grab Việt Nam cho rằng, trong 10 năm qua, Grab đã không ngừng mở rộng và phát triển tại Việt Nam, khẳng định niềm tin mạnh mẽ vào chuyển đổi số và tạo ra nhiều tác động tích cực đối với người và nền kinh tế. Từ những ngày đầu có mặt tại Việt Nam, bắt đầu từ việc hỗ trợ các tài xế taxi và xe ôm lên nền tảng số, Grab đã góp phần nâng cao hiệu suất di chuyển, hỗ trợ ngành du lịch, gia tăng tính an toàn và thúc đẩy phát triển đô thị.

Thạc sỹ Vũ Tuấn Anh, chuyên gia chuyển đổi số nhấn mạnh, trong môi trường kinh tế mới được đóng góp bởi toàn cầu hóa, tin học hóa và kết nối mạng là cơ sở cho sự phát triển thương mại trực tuyến. Các nền tảng giao dịch có tác động mạnh mẽ đối với hệ thống tài chính, ngân hàng do khả năng phi vật thể hóa (số hóa) và phi trung gian hóa. Đặc biệt mô hình kinh doanh nền tảng sẽ giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiểu rõ hơn về mô hình kinh doanh mới này; giúp các đơn vị nắm bắt được việc kinh doanh trên nền tảng số một cách tối đa nhất.

Trên thế giới hiện nay, những nền tảng sáng tạo lớn như Microsoft, Oracle, Intel, SAP và Salesforce được định giá lên tới hàng trăm tỷ USD. Trong khi đó, các nền tảng tích hợp giữa giao dịch và sáng tạo như: Apple, Google, Facebook, Amazon, Alibaba và XiaoMi có giá lên đến 2.000 tỷ USD.

PV (t/h)