Chiều nay 26-10, tại TAND TP Hà Nội, vụ án "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng" và "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Công ty Cổ phần chăn nuôi Bình Hà (Công ty Bình Hà) và Công ty Trách nhiệm hữu hạn thương mại và du lịch Trung Dũng (Công ty Trung Dũng) tiếp tục với phần thẩm vấn.
Các bị cáo tại phiên tòa ngày 26-10
Trong vụ án này, cơ quan tố tụng xác định ông Trần Bắc Hà, nguyên chủ tịch HĐQT Ngân hàng BIDV, là chủ mưu, cầm đầu. Tuy nhiên, tháng 7-2019, ông Trần Bắc Hà đã tử vong trong trại giam vì bệnh hiểm nghèo nên cơ quan công an tiến hành đình chỉ bị can đối với ông Trần Bắc Hà.
Theo cáo trạng, trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến 2016, lợi dụng chức trách được giao, ông Trần Bắc Hà đã chỉ đạo cấp dưới tại BIDV và BIDV - chi nhánh Hà Tĩnh, chi nhánh Hà Thành cho Công ty Bình Hà là công ty "sân sau" của Trần Bắc Hà và Công ty Trung Dũng vay trái quy định, gây thất thoát cho BIDV số tiền đặc biệt lớn là 1.664 tỉ đồng.
Công ty Bình Hà là công ty mới thành lập, chưa có bất cứ hoạt động kinh tế phát sinh, thuộc doanh nghiệp chưa đủ điều kiện xếp hạng tín dụng theo tiêu chuẩn của BIDV; vốn tự có và tài sản bảo đảm không đủ điều kiện để cấp tín dụng theo chính sách tín dụng của BIDV; hồ sơ pháp lý của dự án chưa đầy đủ, chưa đánh giá hết phương án kinh doanh và phương án trả nợ khi dự án không hiệu quả. Mặc dù đã đánh giá và thẩm định dự án có 8 yếu tố rủi ro có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án, nhưng theo sự chỉ đạo của Trần Bắc Hà, BIDV đã thẩm định, đề xuất và phê duyệt cho Công ty Bình Hà vay vốn.
Trong quá trình giải ngân, BIDV đã không kiểm soát dòng tiền có được sau kinh doanh, để các cổ đông Công ty Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt và chiếm dụng tiền giải ngân của BIDV... Tổng dư nợ của Công ty Bình Hà tại BIDV không có khả năng thu hồi là hơn 799 tỉ đồng.
Tại phiên toà, bị cáo Trần Lục Lang - nguyên phó tổng giám đốc BIDV phụ trách Quản lý rủi ro, thành viên Phân Ban quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư - cho biết BIDV có nhiều quy định cho vay, trong đó có quy định 138. Cụ thể, Chi nhánh tiếp cận khách hàng và đề xuất nếu đối với khách hàng đặc biệt lớn như dự án của Công ty Bình Hà triển khai.
"Sau đó, Ngân hàng sẽ thành lập Tổ thẩm định đánh giá phân tích rủi ro của dự án. Theo đó, hạn mức của từng dự án, điều kiện cho vay để giải trình trước HĐQT quyết định theo quy định"- ông Lang khai.
Ở dự án của Công ty Bình Hà, bị cáo Lang khai bị cáo này tham gia đánh giá, phân tích rủi ro từ báo cáo của Ban đánh giá rủi ro. Khi bị cáo nhận được báo cáo phân tích rủi ro từ Chi nhánh miền Trung từ Ban đánh giá rủi ro trình lên, bị cáo thấy dự án này còn nhiều rủi ro.
"Bị cáo còn thấy thiếu 4 rủi ro nữa nên bị cáo yêu cầu cần phải có thêm tài sản đảm bảo cho dự án này. Tuy nhiên, khi bị cáo trình lên, ông Trần Bắc Hà đã không đồng ý, còn đe dọa và yêu cầu bị cáo nếu còn ý kiến về việc này sẽ cách chức bị cáo. Ông Hà còn nói rất rõ quyền quyết định dự án này còn vượt qua tầm HĐQT chứ không phải trách nhiệm của bị cáo"- ông Lang khai và cho biết thêm bị cáo chỉ có trách nhiệm trình còn quyết định hay không là trách nhiệm của HĐQT.
Theo nguyên phó tổng giám đốc BIDV, sau đó bị cáo đã ký vào báo cáo trình lên HĐQT. "Chữ ký của bị cáo vô hình chung là đồng ý cho Công ty Bình Hà vay vốn"- ông Lang thừa nhận.
Tiếp đến, bị cáo Đoàn Ánh Sáng, nguyên phó tổng Giám đốc BIDV phụ trách Khách hàng doanh nghiệp, thành viên Phân Ban quản lý rủi ro tín dụng, khai đầu tư dự án của công ty Bình Hà do tổ thẩm định chung của cả BIDV và chi nhánh Hà Tĩnh do bị cáo ký quyết định thành lập. Trong quá trình thẩm định, Tổ thẩm định chung nêu rõ từ tư cách pháp nhân, thành lập dự án, các yếu tố rủi ro, khó khăn của dự án. Kết luận của Tổ thẩm định có đưa ra nhiều yếu tố đặc thù cần xem xét và đề xuất cho vay. Trên cơ sở đề xuất này, bị cáo ký và thống nhất với các đề xuất của Tổ thẩm định về việc trình cho vay, bao gồm cả những cảnh báo rủi ro.
"Bị cáo ký với tư cách phó tổng giám đốc, dưới sức ép của HĐQT mà trực tiếp là chủ tịch HĐQT. Bị cáo thấy bị viện kiểm sát truy tố đúng vì với tình hình doanh nghiệp như thế, dù có chịu sức ép hay điều kiện khách quan gì thì việc cho vay là không đúng"- nguyên phó tổng giám đốc khai.
