Bất chấp nhiều chính sách, chỉ đạo từ Chính phủ, thị trường bất động sản vẫn đối diện những thách thức, khó khăn trong những tháng cuối năm 2023. Trong đó, tình hình kinh doanh của hệ thống ngân hàng trong quý II/2023 tiếp tục "cải thiện" chậm hơn đáng kể so với quý I/2023, lợi nhuận trước thuế có tăng trưởng nhẹ nhưng thấp hơn so với mức kỳ vọng ở kỳ điều tra trước.
Theo đó, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 cho các tổ chức tín dụng với mức giao toàn hệ thống khoảng 14%. Bên cạnh đó, ước tính có khoảng 13 doanh nghiệp phi ngân hàng có giá trị trái phiếu đáo hạn trên 3.000 tỷ đồng trong nửa cuối năm 2023. Trong đó, có đến 12 doanh nghiệp bất động sản với 11 doanh nghiệp chưa niêm yết.
Tính từ đầu năm đến ngày 14/6/2023, ước tính tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp chậm trả gốc, lãi ở mức 61 nghìn tỷ, chiếm 5,7% giá trị trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành. Trong đó, bao gồm 9,3 nghìn tỷ trái phiếu doanh nghiệp đã đáo hạn không trả được gốc, còn lại là 51,8 nghìn tỷ trái phiếu chưa đến hạn nhưng chậm thanh toán lãi.
Xét về cơ cấu các ngành, bất động sản chiếm tỷ trọng lớn nhất với 71% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp chậm trả nợ, ghi nhận mức 42,4 nghìn tỷ. Lượng trái phiếu chậm trả bắt đầu tăng cao đột biến từ tháng 3/2023 đến nay và vẫn chưa có xu hướng chậm lại.
Tuy vậy, có những điểm sáng được kì vọng sẽ thúc đẩy thị trường bất động sản trên đà hồi phục vào cuối năm nay. Trong đó, lãi suất cho vay mua nhà tính đến tháng 6/2023 tiếp tục có sự điều chỉnh sau khi Ngân hàng Nhà nước thông báo giảm trần lãi suất tiền gửi dưới 6 tháng về tối đa 5%/năm.
Thị trường bất động sản gặp khó khăn từ tín dụng và lượng trái phiếu doanh nghiệp sắp đáo hạn (Ảnh: TN)
Cụ thể trong đó, nhiều ngân hàng trong tháng 6/2023 đã tiếp tục hạ hoặc duy trì mức lãi suất ưu đãi dành cho người mua nhà. Mức lãi suất cho vay mua nhà ưu đãi nhất tháng 6/2022 là 4,99%/năm, tiếp tục được ghi nhận tại ngân hàng MSB. Hạn mức tối đa cho vay là 90% tổng giá trị tài sản với thời hạn vay đến 35 năm, ân hạn gốc kéo dài 24 tháng.
Cùng với đó, giải ngân đầu tư công tăng mạnh. Nhiều dự án hạ tầng giao thông trọng điểm lớn trên cả nước triển khai rầm rộ (cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, đường Vành đai 3 ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam, đường Vành đai 4 ở Hà Nội và các tỉnh phía Bắc...). Ngoài ra, tăng trưởng kinh tế vĩ mô trong nước khá ổn định. Mặc dù GDP tăng không mạnh (quý II/2023 tăng 4,14%) nhưng còn ở mức chấp nhận được trong điều kiện kinh tế thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay, lạm phát duy trì mức dưới 4%...
Trên thực tế, đối với thị trường hiện nay, phần lớn chuyên gia đều nhận định, giai đoạn khó khăn đã qua đi và những tín hiệu tích cực xuất hiện nhiều hơn. Tuy nhiên, sẽ khó để thị trường bất động sản sôi động ngay ở thời điểm này. Những chuyển biến tích cực sẽ diễn ra vào cuối quý IV/2023 hoặc chậm nhất là vào nửa đầu năm 2024.
Theo ông Nguyễn Quốc Anh, Phó Tổng giám đốc Batdongsan.com.vn, các yếu tố vĩ mô vừa qua chắc chắn phải có độ trễ nhất định và thị trường cần phục hồi từng bước. Vì vậy, ông cho rằng thị trường bất động sản 2023 ở nửa cuối năm vẫn đi ngang, không có nhiều điểm nổi bật. Nếu dòng vốn từ ngân hàng giải ngân tốt thì phải mất thêm 2 quý, gần nhất là đến quý II/2024 mới đi vào ổn định.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cũng cho rằng vào cuối năm, cụ thể là từ quý IV/2023, các tín hiệu khởi sắc, phục hồi của thị trường bất động sản sẽ ngày càng rõ nét hơn. Nguyên nhân là bởi giai đoạn này, các chính sách tháo gỡ vướng mắc cho thị trường trái phiếu, bất động sản bắt đầu phát huy hiệu quả.
"Thị trường bất động sản đã liên tiếp đón nhận những chính sách lớn, có tác động quan trọng đối với thị trường bất động sản, đó là Nghị định 08, Nghị quyết 33; Quyết định 338 phê duyệt đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội từ nay đến năm 2030;… Những chính sách này đang bắt đầu có hiệu lực trong thực tế, khi đã tập trung vào các "điểm nghẽn" lớn nhất của thị trường thời điểm hiện tại là vấn đề về pháp lý, nguồn vốn và nhà ở xã hội. Đây là cơ sở cho sự khởi sắc của thị trường bất động sản trong thời gian tới", ông Lực nhận định.
