Theo Tổng cục Thống kê, trong năm 2024, xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam tăng 14,3% so với cùng kỳ, đạt 405,5 tỷ USD từ mức nền thấp, nhờ tăng trưởng ở hầu hết các thị trường xuất khẩu lớn. Sản xuất chế biến vẫn là trụ cột chính, đóng góp gần 85% vào tổng giá trị xuất khẩu.
Báo cáo Chiến lược đầu tư 2025 – Dĩ bất biến, ứng vạn biến do Công ty CP Chứng khoán VNDIRECT phát hành mới đây nhận định, năm 2024, xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam phục hồi 14,3% so với cùng kỳ lên 405,5 tỷ USD từ mức nền thấp trong năm 2023 chủ yếu nhờ gia tăng xuất khẩu các sản phẩm máy móc và thiết bị, linh kiện điện tử cũng như gỗ và sản phẩm gỗ. Mỹ giữ vững vị thế là điểm đến xuất khẩu lớn nhất của hàng Việt. Các sản phẩm máy móc, thiết bị điện tử và gỗ dẫn dắt đà tăng trưởng xuất khẩu.
VNDIRECT cũng cho biết, Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất và đóng góp chính vào thặng dư thương mại của Việt Nam, cho thấy sự phụ thuộc của ngành xuất khẩu vào nền kinh tế Mỹ. Vì thế, bất kỳ thay đổi nào trong các điều kiện kinh tế và chính sách của Mỹ cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xuất khẩu của Việt Nam. Đặc biệt, trong bối cảnh những chính sách mới dưới quyền Tổng thống Donald Trump được triển khai dự báo sẽ tiếp tục tác động đến kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này.
VNDIRECT đã đưa ra những kịch bản xuất khẩu máy móc, thiết bị -nhóm hàng xuất khẩu lớn nhất sang Mỹ dựa theo các kịch bản cơ sở của thuế quan. Kịch bản tiêu cực là tăng thuế 60% đối với Trung Quốc cùng với thuế phổ quát từ 10-20% và Việt Nam bị áp thêm thuế quan; Kịch bản cơ sở là tăng thuế 60% đối với Trung Quốc cùng với thuế phổ quát từ 10 – 20%; Kịch bản tích cực là tăng thuế 60% đối với Trung Quốc mà không áp dụng thuế phổ quát.
VNDIRECT nhận định, với tác động ngắn hạn, xuất khẩu gia tăng khiến các doanh nghiệp Mỹ có thể đẩy mạnh nhập khẩu và tích trữ hàng hoá từ Việt Nam để tránh thuế quan trước khi các chính sách mới có hiệu lực. Đồng thời, hoạt động xuất khẩu cũng sẽ được hưởng lợi từ việc đồng USD mạnh hơn, bù đắp tác động từ thuế quan.
Đối với tác động dài hạn, mức thuế cao hơn đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc có thể khuyến khích các công ty Mỹ dịch chuyển chuỗi cung ứng sang Việt Nam, giúp các công ty xuất khẩu của Việt Nam mở rộng thị phần. Bên cạnh đó, nhu cầu tiêu dùng suy yếu cũng khiến giá hàng hoá nhập khẩu đồng loạt tăng do ảnh hưởng của mức thuế mới, có thể khiến lạm phát gia tăng và giảm chi tiêu tiêu dùng tại Mỹ, ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu đối với hàng hoá nhập khẩu.
Trước đây, ảnh hưởng của hàng Việt Nam từ thuế quan của thị trường Hoa Kỳ chưa lớn. Nhưng bước vào năm 2025, Bộ Công Thương đã vạch ra 2 kịch bản. Kịch bản khả quan là Mỹ duy trì chính sách thuế hiện hành đối với hàng Việt Nam. Trong xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng, Việt Nam hoàn toàn có thể đón nhận dòng đầu tư để gia tăng xuất khẩu.
Xuất khẩu dệt may của Việt Nam tăng 33% so với cùng kỳ, đạt 44 tỷ USD vào năm 2024, hoàn thành mục tiêu. Xuất khẩu trở nên ít phụ thuộc hơn vào thị trường Mỹ, khi các nhà sản xuất Việt Nam tích cực mở rộng ra các thị trường toàn cầu đồng thời duy trì đơn hàng ổn định từ Mỹ.
Mặc dù đối mặt với các thách thức như lạm phát làm suy giảm nhu cầu tiêu dùng và tồn kho quần áo cao, nhiều nhà sản xuất đã nhận đủ đơn hàng cho quý 1/2025 và đang nhận được các đơn đặt hàng sớm cho quý 2, đảm bảo lượng đơn hàng khả quan trong nửa đầu năm 2025. Nhập khẩu bông và sợi của Việt Nam tăng vọt trong những tháng cuối năm 2024, với mức tăng lần lượt là 14% và 18,2% so với cùng kỳ, cho thấy nguồn cung nguyên liệu sản xuất lớn để đáp ứng nhu cầu tăng cao.
Đối với mặt hàng cá tra, trong 11 tháng của năm 2024, xuất khẩu cá tra của Việt Nam tăng 10% so với cùng kỳ, đạt 1,8 tỷ USD. Thị trường Mỹ dẫn đầu tăng trưởng nhờ giá cạnh tranh và nguồn cung hạn chế của cá rô phi – sản phẩm thay thế trực tiếp.
Xuất khẩu Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận trong năm 2024
Năm 2025, thị trường Mỹ dự kiến tiếp tục là thị trường trọng điểm, nhờ vào tồn kho cá tra thấp trong bối cảnh nhu cầu thủy sản tăng và giá cá rô phi Trung Quốc tăng mạnh do hạn chế nguồn cung và thuế quan tăng, làm cá tra trở thành sự lựa chọn hấp dẫn hơn.
Bên cạnh đó, giá cá nguyên liệu và cá giống giảm lần lượt 1,3% và 13,7% so với cùng kỳ trong năm 2024, bất chấp đợt tăng giá vào tháng 12. Giá thức ăn chăn nuôi biến động nhẹ và duy trì ở mức thấp. Giá đầu vào ở mức thấp sẽ được duy trì, hỗ trợ biên lợi nhuận gộp và lợi nhuận của các nhà xuất khẩu Việt Nam. Hơn nữa, đồng USD mạnh hơn dưới thời chính quyền Trump có khả năng bù đắp tác động từ thuế quan tăng, hỗ trợ cả khối lượng và doanh thu.
Tâm An (t/h)
